Werknemer ontslaan, zo pak je het aan

Werknemer ontslaan

In sommige gevallen is het eenvoudig om van een werknemer afscheid te nemen. Bijvoorbeeld wanneer de werknemer in zijn proeftijd zit of als een tijdelijk contract afloopt.

Het wordt lastiger als de werknemer al een vast contract of langdurig tijdelijk contract heeft. Een goede voorbereiding vergroot in dit geval de kans op een geslaagd ontslag.

Transitievergoeding betalen

Met de invoering van de Wet arbeidsmarkt in balans (WAB) zijn de regels voor ontslag weer anders. Als je een werknemer ontslaat, moet je hem vrijwel altijd een transitievergoeding betalen. Dit geldt voor zowel vaste als tijdelijke contracten. Het maakt daarbij niet uit wat de reden is van het ontslag.

Uitzonderingen transitievergoeding

Alleen bij een terecht ontslag op staande voet, ernstig verwijtbaar handelen van je werknemer, een faillissement of een ontslag wegens pensioen hoef je geen transitievergoeding te betalen. In bepaalde gevallen kun je achteraf wel compensatie transitievergoeding krijgen.

Rechtsbijstand­verzekering

De kans op een conflict is altijd aanwezig en juridische bijstand kan behoorlijk in de papieren lopen. Met een rechtsbijstand­verzekering ben je als ondernemer verzekerd van juridische hulp.

Beperk je risico's

5 redenen voor ontslag

Als je een werknemer wilt ontslaan, moet je daar een goede reden voor hebben. Hieronder vind je de vijf meest voorkomende redenen voor ontslag en hoe je dat aanpakt:

1. Ontslag bij disfunctioneren

Een ontslag bij disfunctioneren regel je niet van de ene op de andere dag. Je moet namelijk voor de rechter aannemelijk maken dat de werknemer niet naar behoren functioneert.

Ontslagdossier opbouwen

Dit moet ook blijken uit het ontslagdossier dat je over deze werknemer hebt opgebouwd. In het dossier neem je allerlei informatie op, zoals:

• verslagen van functionerings­gesprekken, beoordelings­gesprekken en andere evaluaties (ondertekend door jou en de werknemer)
• e-mails en/of WhatsApp-berichten waarin de werknemer over de schreef gaat
• klachten van klanten of collega's over de betreffende werknemer
• documenten waaruit blijkt dat je de werknemer de gelegenheid hebt gegeven zijn functioneren te verbeteren (verbeterplan, coachingverslag, scholingstraject)

Gebruik gespreksformulieren

Houd goed bij wat je hebt besproken. Werk met standaardformulieren, zoals deze gratis voorbeelden:

• Formulier functioneringsgesprek
• Beoordelingsformulier

Meerdere waarschuwingen geven

Met een dossier ben je er nog niet. Je bent als werkgever namelijk wettelijk verplicht om meerdere formele waarschuwingen te geven. Op die manier geef je de werknemer de kans om zijn gedrag te verbeteren.

Ga daarbij uit van een reële termijn. Een maand is nooit voldoende om een verandering te kunnen waarnemen.

2. Ontslag wegens verstoorde arbeidsrelatie

Als er sprake is van een verstoorde arbeidsrelatie waardoor samenwerken onmogelijk is geworden, kun je ontslag aanvragen bij de rechter.

Is het ontslag jou als werkgever ernstig aan te rekenen, dan heb je kans dat de rechter je een hogere transitievergoeding oplegt.

Sommige werkgevers besteden weinig aandacht aan het opbouwen van een uitgebreid dossier. Als ze dan ontslag aanvragen, bestaat er een grote kans dat de rechter het ontslagverzoek voor disfunctioneren afwijst.

In de meeste gevallen beëindigt de rechter het dienstverband dan alsnog vanwege een verstoorde arbeidsrelatie.

Nadeel van deze aangepaste ontslagreden is dat je ook in dat geval een hogere ontslagvergoeding moet betalen. 

3. Ontslag op staande voet

In sommige gevallen, zoals bij diefstal, wil je de werknemer waarschijnlijk op staande voet ontslaan. Dit kan alleen onder bijzondere omstandigheden.

Als de rechter later oordeelt dat het ontslag niet aan de voorwaarden voldoet, kan dit aanzienlijke financiële consequenties hebben. Het is dus verstandig om niet te snel over te gaan tot deze vorm van ontslag.

Wanprestatie

Als een werknemer zich niet aan zijn contract heeft gehouden, kun je hem ook ontslaan op grond van wanprestatie. Lees meer hierover in het artikel Arbeids­overeenkomst ontbinden, zo werkt het.

4. Ontslag met wederzijds goedvinden

Ontslag kan ook buiten de rechter en het UWV om. Je kunt het namelijk onderling proberen te regelen. Dit heet ontslag met wederzijds goedvinden.

Deze ontslagmethode kun je in de meeste gevallen inzetten, ook als er sprake is van disfunctioneren of een verstoorde arbeidsrelatie.

De gemaakte afspraken leg je vast in een beëindigingsovereenkomst. Dit is vaak niet de goedkoopste oplossing, omdat de werknemer het onderste uit de kan zal willen halen. Met mediation kun je de kosten mogelijk beperken.

5. Collectief ontslag

Wil je meer dan één werknemer ontslaan? Als het gaat om minimaal twintig werknemers binnen een periode van drie maanden, is er sprake van collectief ontslag.

Bedrijfseconomische redenen

Deze vorm van ontslag heeft vaak een bedrijfseconomische reden. Je hebt dan te maken met extra regels, zoals het afspiegelingsbeginsel. Een ontslagaanvraag wegens bedrijfseconomische redenen moet je altijd via het UWV regelen.

Cumulatiegrond, wat is dat?

Nieuw in het ontslagrecht is de cumulatiegrond. Dit is een wijziging uit de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB). Vanaf 1 januari 2020 is de cumulatiegrond van kracht.

Bij de cumulatiegrond gaat het om een optelsom van ontslaggronden. Als er meerdere ontslaggronden worden aangevoerd en deze grotendeels worden bewezen, kan de rechter de arbeids­overeenkomst ontbinden op basis van de cumulatiegrond.

Bij ontslag op basis van de cumulatiegrond kan de rechter een extra vergoeding toekennen aan je werknemer van maximaal de helft van de transitievergoeding. Daarnaast kan je werknemer ook nog recht krijgen op een 'billijke vergoeding'.

Welke risico's loop ik?

Een adviseur kan je helpen. Hij brengt de risico’s in je bedrijf in kaart en geeft advies om deze te beperken of af te dekken.

Ik wil advies

Werknemer ontslaan?

Met een rechtsbijstand­verzekering krijg je hulp van onafhankelijke specialisten bij het nemen van de juridisch juiste beslissing.

Vragen over werknemer ontslaan

• Wat is de opzegtermijn bij ontslag?

  Als jij of je werknemer het contract wil opzeggen heb je te maken met een opzegtermijn. De wettelijke opzegtermijn voor werknemers is één maand. Je mag met je werknemer een langere opzegtermijn afspreken. In een goedgekeurde cao kan zelfs een kortere opzegtermijn staan.

• Hoe werkt de eindafrekening?

  De eindafrekening is de laatste financiële afhandeling met je vertrekkende werknemer. Je betaalt hem de zaken uit waar hij nog recht op heeft. Heeft je werknemer nog schulden bij jou, dan worden die hiermee verrekend.

• Wanneer mag je een zieke werknemer ontslaan?

  In uitzonderlijke gevallen mag je een werknemer ontslaan tijdens ziekte. Bijvoorbeeld als je kunt aantonen dat je zieke werknemer herhaaldelijk niet meewerkt aan zijn re-integratie. Ook als je bedrijf schade oploopt omdat je werknemer met een cruciale functie vaak ziek is, kan dat een reden zijn voor ontslag. Maar ook dat moet je goed onderbouwen.

• Waarom het personeels­verloop verlagen?

  Je personeels­verloop in de hand houden is cruciaal voor een gezond bedrijf. Als het verloop hoog is kun je moeilijk verder bouwen aan je bedrijf en kun je zelfs flink in de problemen komen. Omdat werving en selectie van personeel heel duur is en steeds lastiger wordt, kun je je beter focussen op het behouden van werknemers. Dit kan je veel opleveren.

• Hoe zorg je voor goed werkgeverschap?

  Als je voldoet aan de wet over goed werkgeverschap zul je aantrekkelijk worden voor personeel. Je kunt nieuw talent aantrekken en je huidige team langer behouden. Daarmee kun je dus het verschil maken. Lees meer over de 6 beginselen van goed werkgeverschap.