Wat is ontslag om bedrijfseconomische redenen?

Ontslag om bedrijfseconomische redenen

Ontslag om bedrijfseconomische redenen loopt in principe via het UWV of de kantonrechter. Het UWV toetst of je jouw ontslagaanvraag goed onderbouwd hebt.

Als je ontslag aanvraagt voor werknemers die in vaste dienst zijn, bekijkt het UWV ook of je werkt met tijdelijke krachten of uitzendkrachten. Deze arbeids­overeenkomsten moet je namelijk als eerste beëindigen.

Ontslag met wederzijds goedvinden

Raakt het bedrijfseconomisch ontslag slechts één of enkele medewerkers, dan kun je proberen hen te ontslaan met wederzijds goedvinden.

In dat geval hoef je voor het ontslag namelijk geen toestemming te vragen aan het UWV. Ook hoef je niet naar de kantonrechter om de arbeids­overeenkomst te laten ontbinden.

Transitievergoeding

Bedenk wel dat jouw medewerkers in ruil voor hun vrijwillige vertrek een vergoeding kunnen vragen die hoger ligt dan de verplichte transitievergoeding bij ontslag via het UWV.

Meldingsplicht bij collectief ontslag

Ben je van plan om in één keer meer dan twintig werknemers te ontslaan? Dan is er sprake van zogeheten ‘collectief ontslag’.

Je bent in dat geval verplicht om het ontslag vooraf te melden bij het UWV en de vakbonden. Ook moet je de ondernemingsraad raadplegen. Na de verplichte melding moet je een maand wachten voordat je de ontslagprocedure bij het UWV in gang mag zetten.

Verplichte cao

Valt je bedrijf onder een verplichte cao en voorziet deze cao in een onafhankelijke ontslagcommissie? Dan moet je je ontslagaanvraag bij deze commissie indienen en niet bij het UWV.

Criteria ontslagaanvraag

Het UWV hanteert de wettelijke criteria om te toetsen of de voorgenomen ontslagen redelijk zijn. Zo moet de werkgever:

1. de bedrijfseconomische redenen aannemelijk maken
2. de juiste werknemers voordragen voor ontslag
3. aannemelijk maken dat het niet mogelijk is om werknemers te herplaatsen

Hieronder gaan we verder in op deze criteria.

Welke risico's loop ik?

Een adviseur kan je helpen. Hij brengt de risico’s in je bedrijf in kaart en geeft advies om deze te beperken of af te dekken.

Ik wil advies

Criterium 1. Bedrijfseconomische redenen aannemelijk maken

Bedrijfseconomisch ontslag moet je goed voorbereiden. Je zult de reden van de reorganisatie (zie hieronder) aannemelijk moeten maken. Ook moet je andere alternatieven onderzoeken voor je besluit een groep werknemers te ontslaan.

Voorbeelden van bedrijfseconomische redenen:

• een slechte financiële situatie
• werkvermindering, bijvoorbeeld door verlies van een (grote) klant
• bedrijfsorganisatorische redenen (reorganisatie)
• beëindiging van (een deel van) de bedrijfsactiviteiten
• technologische veranderingen, zoals automatisering
• een bedrijfsverhuizing
• vervallen van loonkostensubsidie

Ontslagvergunning aanvragen

Voor het indienen van een ontslagaanvraag ben je verplicht gebruik te maken van de Aanvraag ontslagvergunning wegens bedrijfseconomische reden op de website van het UWV. De aanvraag bestaat uit drie formulieren. Deze moet je volledig invullen en daarna uploaden via het werkgeversportaal op de UWV-website.

Bij de ontslagaanvraag moet je alle relevante stukken indienen. Die moeten de noodzaak van de reorganisatie aantonen. Denk aan omzetcijfers, jaarrekeningen en prognoses. Om welke stukken het precies gaat, hangt af van de reden van de reorganisatie.

Verklaring vakbond

Het aanleveren van de stukken mag achterwege blijven als je een verklaring van een vakbond hebt. Daaruit moet dan blijken dat de aangevoerde redenen leiden tot het vervallen van de arbeidsplaatsen.

Soms zijn er alternatieven voor ontslag. Als je tijdelijk minder werk hebt, bijvoorbeeld door brand of slecht weer, kun je bij het UWV werktijdverkorting of WW bij onwerkbaar weer aanvragen.

Criterium 2. Juiste werknemers voordragen voor ontslag

Als er ontslagen vallen, spaar je als ondernemer natuurlijk graag je beste krachten.

Afspiegelingsbeginsel

Deze vrijheid heb je echter niet vanwege het zogenaamde zogenoemde afspiegelingsbeginsel. Dit beginsel hanteren hanteert het UWV en (in de meeste gevallen) de kantonrechter bij ontslag.

Volgens het afspiegelingsbeginsel moet de leeftijdsopbouw in een bedrijfsvestiging voor en na de reorganisatie zo veel mogelijk gelijk blijven. Dat doe je door het personeels­bestand per categorie uitwisselbare functies onder te verdelen in de volgende leeftijdsgroepen:

• 15 tot 25 jaar
• 25 tot 35 jaar
• 35 tot 45 jaar
• 45 tot 55 jaar
• 55 jaar en ouder

In iedere leeftijdscategorie ontsla je de werknemers met het kortste dienstverband. Het gaat dus om de werknemers die het laatst zijn aangenomen. Je zegt hun arbeids­overeenkomst op met een ontslagvergunning van het UWV.

Criterium 3. Aannemelijk maken dat werknemers herplaatsen onmogelijk is

Het is belangrijk dat je probeert werknemers te herplaatsen. Dat kan elders in je onderneming zijn of bij een ander bedrijf.

De laatstgenoemde optie is vooral voor kleinere werkgevers het proberen waard. Een klein bedrijf heeft namelijk minder overplaatsmogelijkheden dan een groot concern.

In de ontslagprocedure bij het UWV moet je de herplaatsingsinspanningen aantonen. Als blijkt dat herplaatsing niet mogelijk is, moet je dat wel kunnen motiveren bij de ontslagaanvraag.

Bekijk voor meer instructies de uitgebreide uitvoeringsregels van het UWV over ontslag om bedrijfseconomische redenen. 

Een zieke werknemer?

Verzuim van personeel betekent vaak extra admini­stratie en kosten. Je wilt het liefst dat medewerkers snel weer aan de slag gaan. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak van verzuim.

Beperk je risico's