Ziekte­verzuim, 10 vragen en antwoorden

1. Wat is ziekte­verzuim?

We spreken van ziekte­verzuim als een werknemer de afspraken in zijn arbeids­overeenkomst niet kan nakomen door aantoonbare medische redenen. Hij verzuim­t wegens ziekte.

Ziekte­verzuim wordt vaak kortweg 'verzuim' genoemd. Het is dan ook de meest voorkomende vorm van verzuim. Een werknemer zou ook om andere redenen kunnen verzuim­en. Bijvoorbeeld als hij te laat terug is van een vakantie. Dan is het dus geen ziekte­verzuim.

Soorten ziekte­verzuim

Is je werknemer echt ziek? Er zijn verschillende soorten verzuim:

• Wit verzuim

  Je werknemer kan niet werken omdat hij echt ziek is.

• Zwart verzuim

  Je werknemer meldt zich onterecht ziek, bijvoorbeeld om voor een kind te zorgen.

• Grijs verzuim

  Je werknemer is bijvoorbeeld licht verkouden en kan eigenlijk wel werken, maar meldt zich toch ziek.

• Roze verzuim

  Je werknemer is echt ziek, maar komt toch werken. Er is dan kans dat hij collega’s aansteekt.

Hoe verlaag je verzuim?

Download de gratis Checklist verzuim voorkomen en ga aan de slag.

Een zieke werknemer?

Verzuim van personeel betekent vaak extra admini­stratie en kosten. Je wilt het liefst dat medewerkers snel weer aan de slag gaan. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak van verzuim.

Mijn oplossingen

2. Hoe bepaal je of een werknemer echt ziek is?

Als werkgever kun je niet zelf bepalen of iemand echt ziek is. Daar heb je een bedrijfsarts voor nodig. Je mag als werkgever geen medische vragen stellen.

Vragen die je wél mag stellen aan zieke werknemer

Toch kun je wel een aantal belangrijke vragen stellen als een werknemer zich ziek meldt. Zoals:

• Hoe lang denk je dat het verzuim gaat duren?
• Wat kan ik als werkgever doen om te helpen?
• Op welk (verpleeg)adres en telefoonnummer ben je te bereiken?
• Welke werkzaamheden kun je mogelijk nog wel doen?
• Kun je niet werken door een ongeluk waarvoor iemand anders aansprakelijk is?

Deze vragen geven je de informatie die je direct of later nodig hebt. Het zorgt er ook voor dat werknemers meedenken over hun herstel. En je laat als werkgever zien dat je betrokken bent.

Met een goede procedure voor ziekmelding voorkom je mogelijk onnodig verzuim. Zeker als werknemers zich telefonisch ziek moeten melden is dat vaak een drempel voor zwart en grijs verzuim.

Inzetbaarheid zieke werknemer

Je mag een zieke werknemer niet vragen in hoeverre hij nog inzetbaar is. Daarmee leg je namelijk impliciet vast wat hij niet kan en registreer je gegevens over zijn gezondheid. 

De bedrijfsarts adviseert over de beperkingen en mogelijkheden: welke (aangepaste) werkzaamheden kan de werknemer nog wel uitvoeren?

3. Hoe maak je een verzuim­protocol?

In een verzuim­protocol beschrijf je wat er precies gebeurt vanaf de ziekmelding. Dit protocol geef je aan je werknemers. Je beschrijft hoe en wanneer iemand zich ziek moet melden en bij wie.

Stappen bij langdurig verzuim

Verder geef je aan welke stappen er volgen bij langdurig verzuim. Een verzuim­protocol is bedoeld voor je werknemers maar is ook een houvast voor jou als werkgever. Het zorgt voor duidelijkheid over de onderlinge verantwoordelijkheden.

Verzuim­protocol maken

Zorg dat je verzuim­protocol voldoet aan de wet. Gebruik dit voorbeeld verzuim­protocol.

4. Hoeveel loon krijgt een zieke werknemer?

Als een werknemer ziek is moet je zijn loon doorbetalen. Volgens de wet betaal je minimaal 70 procent van zijn loon in de eerste twee jaar van ziekte, waarbij je in het eerste jaar niet onder het minimumloon mag komen.

Als je te maken hebt met een collectieve arbeids­overeenkomst (cao) kunnen er extra regels gelden voor loondoorbetaling bij ziekte. Kijk dus wat er in de cao en individuele arbeids­overeenkomst is afgesproken voor je zieke werknemer.

In de cao van jouw branche kan staan dat je in het eerste jaar 90 of 100 procent van het loon moet betalen.

5. Wat zijn wachtdagen bij ziekte?

Normaal gesproken betaal je een zieke werknemer al vanaf de eerste ziektedag, behalve als je afspraken hebt gemaakt over wachtdagen of baaldagen.

Je mag als werkgever namelijk één of twee loonvrije wachtdagen instellen bij verzuim. Op die dagen hoef je een werknemer geen loon te betalen. Kijk dus in je cao of individuele arbeids­overeenkomst of er sprake is van wachtdagen.

Wachtdagen zijn vooral nuttig als je werknemers vaker kort ziek zijn. Een werknemer zal zich dan waarschijnlijk minder snel onnodig ziek melden.

6. Wanneer voer je een verzuim­gesprek?

Als je werknemer vaker kort ziek is, kun je een gesprek met hem voeren. Dit wordt een verzuim­gesprek genoemd. In dit gesprek ga je samen op zoek naar mogelijke oorzaken en oplossingen.

Geen medische details

Je bespreekt geen medische details. Laat je werknemer vooral weten dat je hem graag wil helpen om zijn werk te kunnen doen. Mogelijk kun je bepaalde taken wijzigen of de werkplek aanpassen. Zo kun je misschien langdurig verzuim voorkomen.

Herken de signalen van ziekte­verzuim

Wist je dat je verzuim soms al ziet aankomen? Vaak kun je dan ook op tijd ingrijpen. Bekijk 35 signalen van verzuim.

7. Wanneer is er sprake van langdurig ziekte­verzuim?

Het UWV spreekt al van langdurig ziekte­verzuim als een werknemer meer dan vier weken ziek is. Is je werknemer zes weken of langer ziek? Dan krijg je te maken met de Wet verbetering poortwachter.

Deze wet schrijft voor welke stappen je moet zetten bij langdurig verzuim en de re-integratie van je zieke werknemer. Je kunt daarbij de hulp inschakelen van een gespecialiseerd verzuim­bedrijf, zoals een arbodienst.

Als werkgever blijf je wel eindverantwoordelijk voor de juiste zorg. Lees meer over je verplichtingen bij ziekte­verzuim.

8. Wat doet een arbodienst?

Een arbodienst geeft ondersteuning bij het hele proces rondom ziekte­verzuim. Via een arbodienst kun je allerlei specialisten inschakelen, zoals een bedrijfsarts of een arbo arts.

Volgens de Arbowet ben je wettelijk verplicht om deskundige ondersteuning te regelen op het gebied van gezond en veilig werken. Je kunt deze deskundigheid dus inhuren via een arbodienst.

Met een verzuim­verzekering + arbodienst ben je direct voorzien van de juiste ondersteuning en financiële compensatie bij ziekte­verzuim. 

9. Wat is een ziekte­verzuim­verzekering?

Met een ziekte­verzuim­verzekering krijg je een vergoeding om het loon van je zieke werknemer te betalen. Daarnaast krijg je vaak ook hulp bij het voorkomen en terugdringen van verzuim.

Zeker als een werknemer langdurig ziek is, kan dat je bedrijf veel geld kosten. Je hebt niet alleen te maken met de loondoorbetaling, maar ook met extra verzuim­kosten, zoals omzetverlies, kosten voor vervanging en begeleiding.

Een zieke werknemer kost gemiddeld 260 euro per dag! Weeg dus goed af of je dit risico zelf kunt dragen of dat je een verzuim­verzekering nodig hebt. Het is ook goed om te weten wat jij precies kwijt bent per zieke werknemer. Gebruik de rekentool zieke werknemer en ontdek hoeveel jij betaalt.

Kosten verzuim­verzekering

Je betaalt waarschijnlijk een maandbedrag van ergens tussen de 30 en 100 euro per werknemer. De premies verschillen sterk per branche. Bekijk deze rekenvoorbeelden van verschillende branches. 

Wil je direct weten wat een verzuim­verzekering kost? Vraag een offerte aan en laat je informeren over de beste opties voor jouw bedrijf. 

10. Mag je een zieke werknemer ontslaan?

Als je werknemer ziek is mag je hem in principe niet ontslaan. Zo staat het in de wet. Dit ontslagverbod of opzegverbod geldt in ieder geval voor de eerste twee jaar (104 weken) van ziekte.

Toch zijn er enkele uitzonderingen op het ontslagverbod tijdens ziekte. Bijvoorbeeld:

• Als je zieke werknemer herhaaldelijk niet meewerkt aan zijn re-integratie.
• Als je bedrijf schade oploopt omdat je werknemer met een cruciale functie vaak ziek is

In alle gevallen moet je het ontslag van een zieke werknemer goed onderbouwen. Een rechter zal anders niet akkoord gaan met ontslag bij ziekte.

Verzuim­verzekering

Het voorkomen van verzuim en begeleiden van ziek personeel kan je veel geld en tijd kosten. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak.

Ik wil geen geldzorgen

Meer vragen over ziekte­verzuim

• Wat is de Wet verbetering poortwachter?

  De Wet verbetering poortwachter gaat over het helpen van werknemers die langdurig ziek of arbeidsongeschikt zijn. Je bent verplicht de richtlijnen en stappen te volgen voor een goede re-integratie van ziek personeel.

• Hoe kun je verzuim voorkomen?

  Je kunt als werkgever en leidinggevende verzuim voor zijn door te letten op bepaalde signalen. In onze checklist verzuim voorkomen ontdek je de 7 oorzaken en 35 signalen van verzuim. Daarnaast krijg je meer tips om ziekte en verzuim te beperken.

• Waarom een ziekte­verzuim­verzekering afsluiten?

  Het voorkomen van verzuim en begeleiden van ziek personeel kan je veel geld en tijd kosten. Een ziekte­verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak. Met een verzuim­verzekering dek je de loondoorbetaling bij ziekte van je personeel. Je krijgt vaak ook hulp bij het voorkomen en beperken van verzuim.

• Wanneer heb je een arbodienst of bedrijfsarts nodig?

  De wet zegt dat je binnen een week na de ziekmelding je arbodienst of individuele bedrijfsarts op de hoogte moet brengen. Je arbodienst of verzekeraar kan je vragen dit op de eerste ziektedag al te doen. Je arbodienst of bedrijfsarts gaat je vervolgens helpen de juiste stappen te zetten.

• Mag een zieke werknemer op vakantie?

  Een zieke werknemer kan soms ook vakantie nemen. Als een langdurig zieke werknemer re-integratieverplichtingen heeft, kan hij vakantiedagen inzetten om even een rustpauze te nemen van zijn re-integratie. Alleen als dit zijn herstel negatief zou beïnvloeden, mag je de vakantieaanvraag afwijzen.

• Wat is een loonsanctie?

  Als je niet voldoet aan je verplichten bij de re-integratie van je werknemer kun je een loonsanctie (boete) krijgen van het UWV. Vaak moet je dan nog een jaar langer het loon van je zieke werknemer doorbetalen. Ook je werknemer kan een loonsanctie krijgen als hij niet meewerkt aan zijn re-integratie.

• Wanneer krijgt mijn zieke werknemer een uitkering?

  Is een werknemer met een vast contract na twee jaar nog steeds ziek, dan kan hij een WIA-uitkering krijgen. In bepaalde gevallen heeft een zieke werknemer al eerder recht op een Ziektewetuitkering, bijvoorbeeld als hij een tijdelijk contract had en ziek uit dienst gaat, of ziek is vanwege een orgaandonatie, zwangerschap of bevalling óf als hij onder een no-riskpolis valt.

• Waar staan de verplichtingen voor werkgevers bij ziekte?

  De belangrijkste verplichtingen staan in de Arbowet en de Wet verbetering poortwachter. Zo ben je verplicht te zorgen voor goede begeleiding van zieke werknemers. Op basis van deze twee wetten kun je zelf een arbobeleid samenstellen voor jouw bedrijf. In je cao kunnen aanvullende verplichtingen staan voor arbeidsomstandigheden en ziekte­verzuim in jouw branche.