Welke soorten verzuim zijn er?

Soorten verzuim op een rij

De meest voorkomende soort verzuim is ziekte­verzuim. We spreken van ziekte­verzuim als een werknemer zijn arbeids­overeenkomst niet kan nakomen wegens aantoonbare medische redenen.

Overzicht soorten verzuim

Er zijn verschillende soorten verzuim bij ziekte te onderscheiden. Namelijk:

1. Kortdurend ziekte­verzuim

Werknemers zijn soms ziek, daar kan geen werkgever omheen. Gaat het bijvoorbeeld om een simpel griepje of een luchtweginfectie, dan is de werknemer meestal snel weer op de been. Er wordt gesproken over kortdurend verzuim als een werknemer vier weken of minder ziek is.

Bij zulk kortdurend ziekte­verzuim blijft de schade voor je bedrijf beperkt tot een paar dagen loondoorbetaling en de kosten van eventuele vervanging. Vervelend, maar dit is meestal een ingecalculeerd ondernemersrisico.

Wachtdagen bij ziekte

Sommige cao’s bieden de mogelijkheid om twee wachtdagen bij ziekte in te stellen. Je hoeft een zieke werknemer de eerste twee ziektedagen dan niet door te betalen. Check dit in je cao.

Hoe verlaag je verzuim?

Download de gratis Checklist verzuim voorkomen en ga aan de slag.

2. Frequent kortdurend (ziekte)verzuim

Kortdurend verzuim kan ook andere oorzaken hebben dan een tijdelijk virus. Bijvoorbeeld: een fragiel gestel, werkstress, een conflict op het werk of privéproblemen. In die gevallen bestaat het risico dat een werknemer zich vaker ziek zal melden. 

Als een werknemer drie keer of vaker ziek is binnen een jaar, kun je dit zien als frequent kortdurend ziekte­verzuim. In dat geval kun je een verzuim­gesprek voeren om samen te kijken naar mogelijke oplossingen. 

Op tijd signaleren

Onderzoek heeft aangetoond dat deze vorm van verzuim vaak leidt tot langdurig verzuim. Het is daarom zaak patronen op tijd te signaleren, de oorzaken op te sporen en maatregelen te nemen.

Als meerdere werknemers binnen een afdeling zich geregeld ziek melden, kan dit bijvoorbeeld duiden op een slechte werksfeer. Soms volstaat een goed verzuim­gesprek om de lucht te klaren, of is een kleine aanpassing in het werk al voldoende om de oorzaak van werkstress bij een werknemer weg te nemen.

Lees meer over frequent verzuim en 7 tips om het te verlagen.

Ontslag wegens frequent verzuim

Als een werknemer zo vaak kortdurend verzuim­t dat dit slecht is voor je bedrijfsvoering, kun je hem eventueel ontslaan. De wet bepaalt dat een ontslag wegens frequent ziekte­verzuim door de kantonrechter wordt afgehandeld. Je moet in dat geval zorgen voor een zwaarwegende reden en voldoende bewijs.

Een zieke werknemer?

Verzuim van personeel betekent vaak extra admini­stratie en kosten. Je wilt het liefst dat medewerkers snel weer aan de slag gaan. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak van verzuim.

Beperk je risico's

3. Langdurend ziekte­verzuim

Als een werknemer langdurig ziek is - vier weken of langer - dan is er sprake van langdurend ziekte­verzuim. Je krijg dan te maken met meer wettelijke verplichtingen. Het belangrijkste is de loondoorbetaling en de ziektemelding bij de arbo- of bedrijfsarts. 

Een langdurig zieke werknemer kost in 2025 gemiddeld 360 tot 400 euro per dag. Bekijk een rekenvoorbeeld van de kosten van langdurig verzuim. Verderop in dit artikel vind je ook meer informatie over wat verzuim kost.

Wet verbetering poortwachter

Bij langdurend verzuim moet je voldoen aan de Wet verbetering poortwachter. Deze wet schrijft voor dat je samen met je werknemer en met ondersteuning van een gespecialiseerd verzuim­bedrijf of arbodienst moet werken aan zijn re-integratie. Jouw bedrijf moet de kosten voor het re-integratietraject betalen.

Loondoorbetaling

Daarbij komt nog de verplichte loondoorbetaling van minimaal 70 procent van het loon tijdens de eerste twee jaar van ziekte. In bepaalde cao's staat zelfs dat je het eerste jaar 100 procent van het loon moet betalen. Ook krijg je kosten voor vervanging van de medewerker. Dat kan flink in de papieren lopen.

Wat kost een zieke werknemer voor jouw bedrijf? Bereken de verzuim­kosten.

Beperk de risico's met een ziekte­verzuim­verzekering

Je kunt je niet verzekeren voor een werknemer die al ziek is, maar je kunt wel het risico op een langdurig zieke werknemer verzekeren. Het is slim om dit direct te doen als je personeel in dienst neemt.

De werkgeversrisico's bij ziekte­verzuim zijn groot, zeker als het re-integratietraject lang duurt of – in het ergste geval – niet het gewenste resultaat heeft en je werknemer in de WIA (Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen) terechtkomt. Het is verstandig om je als ondernemer goed te laten adviseren over deze risico's.

Een goede ziekte­verzuim­verzekering vergoedt (een gedeelte van) het loon dat je moet doorbetalen bij ziekte van personeel en biedt vaak dienstverlening bij het voorkomen en terugdringen van verzuim.

Verzekering met arbodienst

Het is vaak mogelijk om arbodienstverlening op te nemen in je verzekeringspakket. De arbodienst zorgt dan vanaf de eerste verzuim­dag samen met jou voor de nodige begeleiding van een zieke werknemer.

Tip: Wil je weten of het in jouw situatie verstandig is om een ziekte­verzuim­verzekering af te sluiten en in welke vorm? Neem dan contact op met een verzekerings­adviseur. Hij zoekt graag uit wat voor jouw bedrijf de beste opties zijn.

Wil je direct weten wat een verzuim­verzekering voor jouw bedrijf kost? Vraag dan gratis een offerte aan.

4. Ongeoorloofd verzuim

Het kan voorkomen dat een werknemer zonder toestemming wegblijft van het werk, zelfs zonder dit te melden. Dit heet ongeoorloofd verzuim of 'zwart' verzuim (zie het kader hieronder.) Een werknemer komt bijvoorbeeld te laat terug van vakantie, neemt zonder jouw toestemming deel aan een staking of blijkt in de gevangenis te zitten.

Ook als iemand zich ziek meldt vanwege een arbeidsconflict is dat geen geldige reden voor verzuim. Kom je erachter dat dit de oorzaak is? Dan kun je het arbeidsconflictenverzuim alsnog omzetten in arbeidsconflictenverlof. Je geeft je werknemer betaald verlof en probeert samen naar een oplossing te zoeken.

Geen arbeid, geen loon

Anders dan bij ziekte geldt bij ongeoorloofd verzuim de regel 'geen arbeid, geen loon'. Je hoeft de werknemer geen salaris te betalen, want hij komt zijn arbeids­overeenkomst niet na.

Als werkgever zul je in zo'n geval eerst proberen met je werknemer in contact te komen en om uitleg vragen of hem aansporen alsnog op het werk te verschijnen. Als dit niet lukt, kun je ontslag overwegen. De kans dat de rechter hiermee akkoord gaat is echter klein.

Lees meer over de gevolgen als een werknemer niet komt opdagen.

Ontslag bij ongeoorloofd verzuim

Je kunt een werknemer bij ongeoorloofd verzuim pas ontslaan als hij al eerder gewaarschuwd is hiervoor of ander verwijtbaar gedrag. Dit geldt ook voor een werknemer in de gevangenis, tenzij het strafbare feit waarvoor hij in hechtenis zit een relatie heeft tot het werk.

Soorten verzuim in kleuren

Je kunt de verschillende soorten verzuim ook indelen in kleuren. Er wordt namelijk ook wel gesproken over wit, zwart, grijs en roze verzuim. Wat betekent dat precies?

1. Wit verzuim

   Je werknemer kan niet werken omdat hij echt ziek is.

2. Zwart verzuim

   Je werknemer meldt zich onterecht ziek, bijvoorbeeld om voor een ziek kind te zorgen.

3. Grijs verzuim

   Je werknemer is bijvoorbeeld licht verkouden en kan eigenlijk wel werken, maar meldt zich toch ziek.

4. Roze verzuim

   Je werknemer is echt ziek, maar komt toch werken. Er is dan kans dat hij collega's aansteekt.

Natuurlijk wil je bepaalde vormen van verzuim voorkomen en beperken. In je verzuim­beleid kun je omschrijven wat jouw bedrijf doet bij elke vorm van verzuim. 

Verder is het slim om te werken met een verzuim­protocol waarin je precies beschrijft wat je werknemer moet doen bij ziekte. Dit stappenplan is ook handig voor jezelf, omdat het de procedure van ziekmelding tot begeleiding en betermelding bevat.

Lees meer over beroepsziekten in jouw branche en hoe je ze kunt voorkomen.

Verzuim door sportblessure

Sporten is gezond en vermindert meestal het arbeidsverzuim van werknemers. Werknemers kunnen tijdens het sporten natuurlijk wel geblesseerd raken en daardoor enige tijd uit de roulatie zijn. Zij mogen zich in zo'n geval gewoon ziek melden.

Jij als werkgever moet dit als een normale ziekmelding behandelen: je meldt je werknemer binnen vier dagen ziek bij de arbodienst en betaalt het loon gewoon door.

Herhaaldelijk geblesseerd

Als je werknemer herhaaldelijk geblesseerd raakt bij het sporten en hierdoor meermalen verzuim­t, heb je als werkgever het recht hem formeel hierop te wijzen en hem te vragen met de sport te stoppen. 

Je mag de werknemer niet ontslaan wegens herhaaldelijk verzuim door een sportongeval.

Wat zijn de kosten van verzuim in 2025?

De kosten voor een langdurig zieke werknemer kunnen flink oplopen. Bij langdurig ziekte­verzuim heb je te maken met de volgende kosten:

• Salaris doorbetalen bij ziekte:
  • 1e jaar: minimaal 70 procent van het loon waarbij je niet onder het minimumloon mag komen.
  • 2e jaar: minimaal 70 procent van het loon.
• Inhuur of loon van vervangende werknemer.
• Omzetverlies tijdens afwezigheid zieke werknemer.
• Kosten voor re-integratie en verzuim­begeleiding (bijvoorbeeld arbodienst).

Verzuim­kosten berekenen

De gemiddelde kosten van ziekte­verzuim per werknemer zijn ongeveer 360 tot 400 euro per dag in 2025. Wat is jouw bedrijf precies kwijt aan verzuim? Inzicht krijgen in je verzuim­cijfers en verzuim­kosten is heel belangrijk.

Ontdek wat ziekte­verzuim jouw bedrijf precies kost. Gebruik bijvoorbeeld de verzuim­calculator van De Goudse verzekeringen. Binnen enkele minuten heb je inzicht in de kosten van je eigen bedrijf en een handige vergelijking (benchmark) met andere bedrijven in jouw branche.

Wat betaal je precies als je werknemer ziek is? Gebruik de rekentool zieke werknemer.

Verzuim­verzekering

Het voorkomen van verzuim en begeleiden van ziek personeel kan je veel geld en tijd kosten. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak.

Beperk je risico's

Vragen over soorten verzuim

• Welke soorten verzuim zijn er?

  Je hebt verschillende soorten verzuim. Bijvoorbeeld kortdurend en langdurend verzuim. Maar ook geoorloofd en ongeoorloofd verzuim. De verschillende verzuim­soorten worden ook in kleuren weergegeven: wit verzuim (geoorloofd), zwart verzuim (ongeoorloofd), grijs verzuim (twijfelachtig), roze verzuim (eigenlijk ziek, maar toch aan het werk).

• Wanneer is je werknemer langdurig ziek?

  Als je werknemer langer dan 4 weken ziek is wordt er over langdurig ziekte­verzuim gesproken. Binnen 6 weken na de ziekmelding maakt je bedrijfsarts een probleemanalyse. Als werkgever maak je binnen 8 weken na de ziekmelding een plan van aanpak voor werkhervatting.

• Mag een zieke werknemer op vakantie?

  Een zieke werknemer kan soms ook vakantie nemen. Als een langdurig zieke werknemer re-integratieverplichtingen heeft, kan hij vakantiedagen inzetten om even een rustpauze te nemen van zijn re-integratie. Alleen als dit zijn herstel negatief zou beïnvloeden, mag je de vakantieaanvraag afwijzen.

• Welke loonsancties zijn er bij verzuim?

  Als je niet voldoet aan je verplichtingen bij de re-integratie van je werknemer kun je een loonsanctie (boete) krijgen van het UWV. Vaak moet je dan nog een jaar langer het loon van je zieke werknemer doorbetalen. Ook je werknemer kan een loonsanctie krijgen als hij niet meewerkt aan zijn re-integratie.

• Wat is de Wet verbetering poortwachter?

  De Wet verbetering poortwachter gaat over het helpen van werknemers die langdurig ziek of arbeidsongeschikt zijn. Als werkgever wil je de zieke medewerker zo snel mogelijk weer aan het werk krijgen, je bent verplicht de richtlijnen in de Wet verbetering poortwachter te volgen. Daarin staan verplichtingen voor werkgevers en werknemers.

• Hoe kan een ziekte­verzuim­verzekering helpen?

  Het voorkomen van verzuim en begeleiden van ziek personeel kan je veel geld en tijd kosten. Een ziekte­verzuim­verzekering helpt je bij het voorkomen en beperken van verzuim. Wordt je werknemer toch ziek? Dan krijg je een vergoeding voor de loondoorbetaling bij ziekte.