Beding nevenwerkzaamheden, wat en hoe?

Nevenwerkzaamheden

Volgens artikel 19 van onze Grondwet heeft een werknemer recht op vrijheid van arbeidskeuze. Dat recht geldt ook als iemand al in dienst is van een werkgever. Jouw werknemers mogen in principe dus werkzaamheden verrichten naast het werk dat ze voor jouw bedrijf doen.

Schade voorkomen

Maar als werkgever wil je natuurlijk niet dat door nevenwerkzaamheden jouw bedrijf schade oploopt. Je zult bijvoorbeeld niet blij zijn als een van je mensen af en toe bijklust bij een concurrent. Of als iemand minder goed functioneert, omdat zijn werk bij de vrijwillige brandweer zo vermoeiend is.

En je wilt al helemaal geen problemen met de Arbeidsinspectie omdat een werknemer meer uren heeft gewerkt dan is toegestaan volgens de Arbeidstijdenwet. Dit alles voorkom je met een beding nevenwerkzaamheden.

Wat is een beding nevenwerkzaamheden?

Een beding nevenwerkzaamheden bevat afspraken tussen jou en je werknemer over welke nevenwerkzaamheden hij wel en welke hij niet mag doen. Daarbij kan het gaan om zowel betaald werk als vrijwilligerswerk. Het wordt ook wel een nevenarbeidbeding genoemd.

Schriftelijk overeenkomen

Je moet een beding nevenwerkzaamheden altijd schriftelijk overeenkomen. Dat kan in een afzonderlijk document, maar het ligt meer voor de hand om het beding op te nemen als paragraaf in het arbeidscontract.

Ondertekent je werknemer het contract? Dan gaat hij automatisch ook akkoord met het nevenwerkzaamhedenbeding.

In sommige bedrijfstak-cao’s is een verbod op nevenwerkzaamheden opgenomen. Ga dit altijd na als jouw bedrijf onder een verplichte cao valt.

Nieuwe regels nevenwerkzaamheden 2023

In 2023 gelden nieuwe regels voor nevenwerkzaamheden. Je mag als werkgever de nevenwerkzaamheden van werknemers in principe niet meer verbieden.

Dit komt door een EU-richtlijn die sinds 1 augustus 2022 toegepast moet worden. Alleen als je een ‘rechtvaardigingsgrond’ hebt mag je nevenwerkzaamheden verbieden. In de EU-richtlijn worden 4 voorbeelden van rechtvaardigingsgronden genoemd:

1. Bescherming van de gezondheid en veiligheid van werknemers.
2. Bescherming van vertrouwelijke bedrijfsinformatie.
3. Integriteit van overheidsdiensten.
4. Vermijden van belangenconflicten.

Daarnaast zijn er nog meer mogelijke rechtvaardigingsgronden voor een verbod op nevenwerkzaamheden. De paktijk zal uitwijzen hoe rechters hiermee omgaan. Maar het is duidelijk dat je als werkgever een goed onderbouwde reden nodig hebt om nevenwerkzaamheden te verbieden.

Lees meer over de nieuwe regels in het artikel over de richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden.

Nieuwe wet concurrentiebeding

Ook voor het concurrentiebeding komen er nieuwe regels. Dit zijn de aangekondigde wijzigingen:

• Er komt een maximale tijdsduur voor het beding.
• Het wordt geografisch afgebakend. Binnen een bepaalde regio / afstand.
• Ook in vaste contracten moet het zwaarwichtige belang ervan gemotiveerd worden.
• Je moet je werknemer een vergoeding geven als je hem aan het concurrentiebeding houdt.

Mag je een concurrentiebeding ook opnemen in een jaarcontract? Bekijk de regels en uitzonderingen voor een concurrentiebeding tijdelijk contract.

Beding nevenwerkzaamheden, wat staat erin? 

Bij het opstellen van een beding nevenwerkzaamheden moet je met een aantal zaken rekening houden. Geef in ieder geval een duidelijk antwoord op de volgende vier vragen.

1. Welke werkzaamheden vallen er onder het beding?

Het nevenwerkzaamhedenbeding bevat meestal een verbod op het verrichten van bepaalde activiteiten. Het moet dan gaan om werkzaamheden die op een of andere manier schade kunnen toebrengen aan jouw bedrijf.

Bijvoorbeeld:

• Een werknemer wil een eigen bedrijf beginnen dat concurreert met jouw bedrijf
• Een (parttime) werknemer wil ook in dienst treden bij een van je concurrenten
• Een werknemer wil activiteiten ontplooien die het imago van jouw bedrijf kunnen beschadigen
• Een (parttime) werknemer wil er een tweede parttime baan bijnemen, wat tot chronische vermoeidheid en dus verminderd functioneren kan leiden

Het is van belang dat je de verboden werkzaamheden zo specifiek mogelijk omschrijft. Je mag je werknemers namelijk geen algemeen verbod op nevenwerkzaamheden opleggen.

Werknemer heeft recht op vrijheid van arbeid

Een rechter zal korte metten maken met een volledig of een te strikt verbod, omdat je daarmee voorbijgaat aan de belangen van je werknemers. De kunst is dus om een goede afweging te maken tussen je eigen belangen en die van hen. 

Ken jij de risico's al?

Jouw bedrijf is goud waard, voorkom uitglijders. Ontdek de gevaren in de horeca, bouw, detailhandel, groothandel, persoonlijke of zakelijke dienst­verlening en beperk je risico's.

Ga voor zekerheid

2. Wat verwacht je van je werknemer als hij nevenactiviteiten wil doen?

Het belangrijkste doel van het beding nevenwerkzaamheden is voorkomen dat jouw bedrijf schade lijdt. Zet in het beding daarom niet alleen welke activiteiten je werknemers niet mogen doen.

Toestemming vragen

Neem er ook een bepaling in op dat je werknemers altijd toestemming moeten vragen voor het doen van nevenwerkzaamheden, ook werkzaamheden die niet op de lijst van verboden activiteiten staan.

Door deze controle vooraf ben je er altijd zeker van dat de nevenwerkzaamheden niet schadelijk zijn voor jouw bedrijf. Onderstaand voorbeeld van een nevenwerkzaamhedenbeding illustreert dit.

Je houdt nog meer de controle als je bepaalde voorwaarden verbindt aan het geven van toestemming. Bijvoorbeeld: een maximaal aantal werkuren of een verbod op nachtdiensten.

3. Wat is de duur van het nevenwerkzaamhedenbeding?

Een nevenwerkzaamhedenbeding kan alleen gelden gedurende de looptijd van het dienstverband. Na het beëindigen van de arbeids­overeenkomst is een verbod op nevenwerkzaamheden niet meer aan de orde.

Verschil concurrentiebeding

Een nevenwerkzaamhedenbeding is dus iets anders dan een concurrentiebeding. Een concurrentiebeding heeft vooral betrekking op de periode na het beëindigen van de arbeids­overeenkomst. Een nevenwerkzaamhedenbeding heeft grotendeels dezelfde werking als een concurrentiebeding, maar alleen tijdens het dienstverband.

Houd bij het opstellen van een beding rekening met de nieuwe regels. Bekijk 10 vragen over nevenactiviteiten.

4. Hoe handhaaf je het nevenwerkzaamhedenbeding?

Je kunt je werknemers wel bepaalde nevenwerkzaamheden verbieden, maar wat doe je als een werknemer het door hem ondertekende beding toch overtreedt? Je hebt een aantal opties:

1. Waarschuwing

   Is de overtreding niet al te ernstig, geeft dan eerst een waarschuwing. Spreek met je werknemer van tevoren af dat je een waarschuwing of berisping zult vastleggen in zijn personeels­dossier. Bij een herhaling kun je dit als bewijs gebruiken in een eventuele procedure.

2. Boete

   Het is aan te raden het nevenwerkzaamhedenbeding te koppelen aan een boetebeding. In een boetebeding spreek je met je werknemer af welke boete hij moet betalen als hij het beding nevenwerkzaamheden overtreedt.
   
   Het voordeel hiervan is dat je bij de rechter alleen hoeft aan te tonen dat je werknemer de afspraken heeft geschonden. Je hoeft niet te bewijzen dat je schade hebt geleden en ook niet hoeveel. Alleen als een boetebeding zwart op wit staat, mag je een boete opleggen en deze verrekenen met het loon van een werknemer.

3. Schorsing

   Je kunt ertoe overgaan je werknemer voor een periode te schorsen en de toegang tot het bedrijf te ontzeggen. Bedenk wel dat je hem dan zijn loon moet doorbetalen.

4. Ontslag

   Is sprake van een zeer ernstige overtreding van het nevenwerkzaamhedenbeding, dan kan dit voor jou een reden zijn om je werknemer te ontslaan. In uiterste gevallen, als de overtreding een dringende reden oplevert, mag je hem zelfs ontslag op staande voet geven.

Waarom een beding nevenwerkzaamheden?

Je bent als werkgever niet verplicht om je werknemers een nevenwerkzaamhedenbeding te laten tekenen. Sterker nog, ook zonder zo’n beding mogen je werknemers niet zomaar alle mogelijke nevenwerkzaamheden uitvoeren.

Op grond van goed werknemerschap mag je van je werknemers namelijk verwachten dat zij in elk geval geen werkzaamheden aannemen die jouw bedrijf schade toebrengen. Een rechter zal hen daaraan houden, ook zonder een beding.

Toch is het zinvol om een beding nevenwerkzaamheden op te stellen en door je werknemers te laten ondertekenen. Als je hen verplicht altijd toestemming te vragen voor het doen van nevenarbeid houd je goed overzicht over de activiteiten van je personeel en voorkom je vervelende verrassingen.

Koppelen aan boetebeding

Zeker als je dit koppelt aan een boetebeding, zullen je werknemers zich wel twee keer bedenken voor zij werk doen dat in strijd is met wettelijke regels of schadelijk is voor jouw bedrijf.

Als voorbeeld nog een korte, eenvoudige tekst voor een nevenwerkzaamhedenbeding:

In deze constructie kies je ervoor om de objectieve rechtvaardigingsgrond achteraf te geven. Je kunt ook specifiek vastleggen op welke grond je bepaalde activiteiten verbiedt. Bijvoorbeeld om: 

• Belangenconflicten te vermijden.
• De vertrouwelijkheid van bedrijfsinformatie te beschermen.
• De gezondheid en veiligheid van de medewerker te waarborgen.

Andere bedingen in een arbeidscontract

Naast een nevenwerkzaamhedenbeding kun je nog meer belangrijke bedingen opnemen in een arbeidscontract. Bijvoorbeeld een:

• Concurrentiebeding
• Relatiebeding
• Geheimhoudingsbeding
• Eenzijdig wijzigingsbeding

Voorbeeld arbeidscontract

Hoe maak je een goed contract? Bekijk een voorbeeld arbeids­overeenkomst.

Vragen over arbeids­overeenkomst en nevenwerkzaamheden

• Welke arbeids­overeenkomsten zijn er?

  Er zijn allerlei soorten arbeids­overeenkomsten. Je kunt kiezen voor een arbeidscontract voor onbepaalde tijd (vast contract) of bepaalde tijd (tijdelijk contract), zoals een jaarcontract. Daarnaast heb je een uitzendovereenkomst, een detacheringscontract, een overeenkomst van opdracht en een oproepcontract.

• Wat zijn de regels voor nevenwerkzaamheden?

  Je mag als werkgever de nevenwerkzaamheden van werknemers in principe niet meer verbieden. Dit komt door een EU-richtlijn die uiterlijk op 1 augustus 2022 toegepast moet worden. Alleen als je een zwaarwegende reden (rechtvaardigingsgrond) hebt mag je nevenwerkzaamheden verbieden.

• Wanneer moet ik een vast contract geven?

  Je mag als werkgever maximaal drie tijdelijke contracten aanbieden over een periode van maximaal drie jaar. Het vierde contract geldt dan als arbeids­overeenkomst voor onbepaalde tijd. Ook als je (per ongeluk) opnieuw een tijdelijk contract geeft wordt dit gezien als een vast contract.

• Hoe kan ik een arbeids­overeenkomst opzeggen?

  Dat is afhankelijk van het type contract. In alle gevallen heb je te maken met een opzegtermijn. Deze termijn is standaard 1 maand, maar kan ook afhangen van hoe lang de werknemer in dienst is. De opzegtermijn kun je vastleggen in het contract. Bij het ontbinden van een vast contract moet je rekening houden met de regels voor ontslag.

• Waar vind ik een voorbeeld arbeids­overeenkomst?

  Er zijn online verschillende voorbeelden, modelcontracten, sjablonen en tools te vinden die je kunt gebruiken om je eigen arbeids­overeenkomst te maken. Houd wel rekening met de nieuwste wetgeving. Bekijk een paar voorbeeldcontracten.

Test: Klaar voor personeel?

Test jezelf en je bedrijf. Beantwoord tien vragen met ja of nee en zie direct of je klaar bent voor (meer) personeel.

Start de test