Goed werknemerschap, wat mag je verwachten?

Wat is goed werknemerschap?

Goed werknemerschap gaat over het gedrag van je personeel. Werknemers zijn verplicht zich goed te gedragen. Dat mag je als werkgever dus verwachten. Het is zelfs een wettelijke bepaling.

Je zou een beroep kunnen doen op goed werknemerschap bij eventuele arbeidsconflicten. Ook geeft het je een basis om bepaalde bedrijfsregels en gedragsregels op te leggen aan je werknemers.

Rechtsbijstand­verzekering

De kans op een conflict is altijd aanwezig en juridische bijstand kan behoorlijk in de papieren lopen. Met een rechtsbijstand­verzekering ben je als ondernemer verzekerd van juridische hulp.

Beperk je risico's

Goed werknemerschap in de wet

In artikel 7:611 van het Burgerlijk Wetboek staat: De werkgever en de werknemer zijn verplicht zich als een goed werkgever en een goed werknemer te gedragen.

Er staat verder geen uitleg over de toepassing van deze wet. Het wordt gezien als een overkoepelende regel naast alle specifieke bepalingen in het arbeidsrecht. Een rechter kan bij een arbeidsconflict dus ook oordelen op basis van goed werkgeverschap of goed werknemerschap.

Goed werknemerschap versus goed werkgeverschap

De tegenhanger van goed werknemerschap is goed werkgeverschap. En dat weegt zwaarder. Van jou als werkgever wordt vaak meer verwacht dan van je werknemer.

Een bedrijf moet zijn personeels­zaken goed op orde hebben en werknemers eerlijk behandelen. Vraag daarom altijd om juridisch advies voordat je een werknemer ontslaat op basis van slecht werknemerschap.

Waar moet jij aan voldoen? Bekijk de zes beginselen van goed werkgeverschap.

Onderdelen van goed werknemerschap

Wat mag je nu precies verwachten van een werknemer? Je kunt niet alles vastleggen in een arbeidscontract. Vijf belangrijke onderdelen van goed werknemerschap:

1. Aanwezig zijn
   Natuurlijk mag je van een werknemer verwachten dat hij aanwezig is op afgesproken werktijden. Je werknemer mag niet structureel te laat komen. Ook als hij zonder goedkeuring verlof of vakantie opneemt is dat geen goed werknemerschap. Let op: je moet wel een goede reden hebben om verlof of vakantie af te wijzen.
2. Passend werk doen
   Een werknemer moet in principe doen wat hem gevraagd wordt zolang dit redelijk is. Zo mag je een werknemer vragen af en toe over te werken als dit nodig is. Ook als er door omstandigheden (ziekte of overmacht) tijdelijk ander werk gedaan moet worden, mag je dat van je werknemer verlangen. Natuurlijk probeer je dit in goed overleg te regelen.
3. Eerlijk zijn
   In sommige gevallen moet een werknemer jou informeren. Zo kan een sollicitant al verplicht zijn te melden dat hij medisch gezien bepaald werk niet mag doen als dit (mogelijk) bij de functie hoort. Deze informatieplicht of mededelingsplicht geldt ook als een werknemer in dienst is. Het gaat om informatie die noodzakelijk is voor het bedrijf of een veilige uitoefening van de functie.
4. Loyaal zijn
   Je mag van je werknemer bepaalde toewijding aan je bedrijf verwachten. Zo mag een werknemer niet zomaar voor zichzelf of een ander bedrijf werken waarbij hij jou een aantal klanten afsnoept. Ook al heb je in het arbeidscontract geen concurrentiebeding of een beding op nevenwerkzaamheden opgenomen. Een rechter kan dit zien als een overtreding van goed werknemerschap.
5. Geheimhouding
   Je werknemer mag niet zomaar gevoelige bedrijfsinformatie delen. Ook als er geen geheimhoudingsbeding in zijn contract staat. Het gaat om informatie die je bedrijf (financiële) schade kan opleveren. Zo mag een werknemer ook geen negatieve berichten over je bedrijf delen op social media.

Het kan zijn dat een rechter een andere uitspraak doet over deze punten. Hij kijkt naar de totale omstandigheden en de houding van jou en je werknemer.

Gedragsregels vastleggen

Het is verstandig om bepaalde gedragsregels en verwachtingen vast te leggen. Dan is er duidelijkheid voor jou en je personeel. Je kunt dit bijvoorbeeld doen in een gedragscode. In verschillende branches wordt hier al mee gewerkt.

De gedragscode kan onderdeel zijn van een personeels­handboek of bedrijfsreglement. Daarin zet je de afspraken die voor al je werknemers gelden. Verwijs ernaar in de arbeids­overeenkomst en laat je werknemers tekenen voor akkoord. Dan sta je juridisch een stuk sterker bij mogelijke overtredingen.

Hoe herken je een goede werknemer?

Bekijk 10 eigenschappen van goede werknemers.

Geen goed werknemerschap, wat nu?

Wat kun je doen als je werknemer zich niet goed gedraagt? Afhankelijk van de ernst van de overtreding kun je als werkgever een aantal dingen doen:

• Gesprek: Bij een lichte overtreding kun je een vriendelijk gesprek voeren met je werknemer en vragen waarom hij bepaald gedrag vertoont. Dit kun je ook doen tijdens een functioneringsgesprek, maar wacht er niet te lang mee Misschien is er sprake van een misverstand dat snel uit de wereld geholpen kan worden.
• Waarschuwing: Je kunt een officiële waarschuwing geven. Daarmee hoop je dat een werknemer zijn gedrag aanpast. Deze stap is vaak nodig voor eventuele vervolgstappen.
• Schorsing: Je kunt de werknemer schorsen. Dan mag hij tijdelijk niet werken. Je moet tijdens de schorsing wel zijn loon doorbetalen.
• Geen contractverlenging: Heeft je werknemer een tijdelijk contract? Dan kun je ervoor kiezen zijn contract niet te verlengen. Zorg wel dat je dit op tijd aangeeft, volgens de aanzegtermijn.
• Ontslag: Bij herhaaldelijke overtreding van goed werknemerschap kun je een werknemer ontslaan, bijvoorbeeld op basis van disfunctioneren. Zorg dat je het ontslag goed kunt onderbouwen met een volledig ontslagdossier.
  • Ontslag op staande voet: Bij een zware overtreding van goed werknemerschap kun je een werknemer op staande voet ontslaan. Er moet dan wel een dringende reden zijn, je moet het ontslag snel geven en de reden duidelijk maken aan je werknemer.
• Schadevergoeding: Als er door toedoen van je werknemer financiële schade is voor je bedrijf, kun je ook een schadevergoeding eisen. Je moet dan wel goed kunnen onderbouwen wat de exacte schade is en dat het echt komt door acties van je werknemer.

Leg elke stap vast. Stuur na een gesprek een kort verslag of bevestiging per e-mail. Vraag altijd om juridisch advies voor je overgaat tot ontslag.

Arbeidsvoorwaarden aanpassen

Regelmatig ontstaan er arbeidsconflicten als er dingen veranderen in de arbeidsrelatie. Bijvoorbeeld als je bedrijf gaat verhuizen. Mag je van een werknemer dan verwachten dat hij de extra reistijd voor lief neemt? Als werkgever moet je daarin redelijk zijn, maar je werknemer ook.

Natuurlijk zorg je voor een goede vergoeding van reiskosten.

Ook bij aanpassing van andere primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden kan er een meningsverschil of conflict ontstaan tussen jou en je werknemer. Natuurlijk probeer je er samen uit te komen en nieuwe afspraken vast te leggen. Je mag hierin redelijkheid verwachten van je werknemer. Dat is goed werknemerschap. 

In sommige gevallen mag je de arbeidsvoorwaarden zelfs aanpassen zonder akkoord van je werknemer. Lees meer over arbeidsvoorwaarden wijzigen.

Ben jij een goede werkgever?

Kijk ook naar jezelf. Doe de test en ontdek hoe jij scoort als werkgever.

Groeien met personeel

Samen met personeel werk je aan de groei van je bedrijf. Wil je weten wat daarbij in de weg kan staan? Met een adviseur breng je dit in kaart.

Ik wil advies

Vragen over goed werknemerschap

• Wat is goed werknemerschap?

  Goed werknemerschap gaat over het gedrag van je werknemers. Zij moeten zich volgens de wet 'goed gedragen'. Naast het naleven van alle afspraken in de arbeids­overeenkomst mag je ook een goede werkhouding en inzet verwachten van je personeel.

• Wanneer is goed werknemerschap van belang?

  Vaak wordt er gekeken naar goed werknemerschap als er een arbeidsconflict is of als een werknemer al is ontslagen. Een werknemer kan dit ontslag aanvechten voor een rechter. Als werkgever kun je dan een beroep doen op de wet over goed werknemerschap.

• Wie helpt mij bij arbeidsconflicten?

  Als er een arbeidsconflict ontstaat kun je juridische hulp inschakelen. Een mediator kan je helpen een rechtszaak te voorkomen. Een advocaat of jurist kan je helpen bij een rechtszaak. Bekijk 5 tips over rechtsbijstand bij een arbeidsconflict.

• Welke regels zet je in een personeels­handboek?

  Je kunt allerlei algemene bedrijfs- en gedragsregels opnemen in een personeels­handboek. Bijvoorbeeld afspraken over werktijden, ziekmelding, kleding, feestdagen, verlof, ontspanning, alcoholgebruik, overwerk en vergoedingen.

• Hoe zorg je voor goed werkgeverschap?

  Als ondernemer met personeel moet je voldoen aan goed werkgeverschap. Dit weegt zwaarder dan goed werknemerschap. Je mag bijvoorbeeld je machtspositie niet misbruiken. Waar moet je precies aan voldoen? Bekijk zes beginselen van goed werkgeverschap.