Concurrentiebeding maken, stappenplan en tips

Wat is een concurrentiebeding?

Met een concurrentiebeding kun je een werknemer verbieden om na afloop van zijn contract in dienst te treden bij een concurrerende onderneming. Zo voorkom je dat de concurrent profiteert van de kennis die je werknemer binnen jouw bedrijf heeft opgedaan.

Officiële definitie concurrentiebeding:

Een concurrentiebeding beperkt een werknemer in zijn vrijheid om na het einde van zijn dienstverband bij een andere werkgever of bijvoorbeeld als zelfstandige aan de slag te gaan. De voormalige werkgever kan met deze schriftelijke bepaling voorkomen dat de werknemer door concurrerende werkzaamheden schade aanricht. (bron: arbeidsrechter.nl)

Concurrentiebeding populair in MKB

Ruim 57% van de ondernemers in het midden- en kleinbedrijf (MKB) werkt met een concurrentiebeding voor hun personeel. Slechts 32% gebruikt dit beding niet in arbeidscontracten. Dat blijkt uit een poll van Ondernemen met personeel, ingevuld door 138 ondernemers en leidinggevenden.

• 34,8% gebruikt een concurrentiebeding bij alle werknemers.
• 21,7% bij sommige werknemers.
• 32,6% gebruikt geen concurrentiebeding.
• 10,9% weet niet of er een concurrentiebeding gebruikt wordt.

Voorwaarden concurrentiebeding

Voor een concurrentiebeding gelden specifieke regels. Een geldig concurrentiebeding moet minimaal voldoen aan de volgende twee voorwaarden:

1. Je moet een concurrentiebeding altijd schriftelijk vastleggen, als onderdeel van het arbeidscontract. Zowel jij als je werknemer moet dit document ondertekenen. Een mondelinge afspraak of een verwijzing naar een cao of het personeels­handboek is niet geldig.
2. Je mag een concurrentiebeding volgens de wet alleen opnemen in vaste contracten (zie artikel 7:653 BW). Toch zijn er uitzonderingen voor een concurrentiebeding in tijdelijke contracten.
3. Je mag een concurrentiebeding alleen opnemen in contracten met werknemers van 18 jaar of ouder. Voor werknemers onder de 18 gelden bijzondere regels.

Nieuwe wetgeving concurrentiebeding

Er wordt gewerkt aan nieuwe wetgeving rondom het concurrentiebeding. Omdat het beding in een krappe arbeidsmarkt vaak wordt gebruikt om verloop tegen te gaan, zijn er enkele aanpassingen op komst. Dit zijn de verwachtingen:

• Er komt een maximale tijdsduur voor het beding. Bijvoorbeeld niet binnen een jaar.
• Het wordt geografisch afgebakend. Bijvoorbeeld niet binnen een straal van 50 kilometer.
• Ook in vaste contracten moet het zwaarwichtige belang gemotiveerd worden.
• Je moet je werknemer een vergoeding geven als je hem aan het concurrentiebeding houdt.

Wanneer gaat de nieuwe wet in?

Blijf op de hoogte van nieuwe wetten en regels.

Concurrentiebeding maken in 4 stappen

Wil je een concurrentiebeding maken? Volg dan dit stappenplan:

1. Doel concurrentiebeding

Voordat je een concurrentiebeding kunt maken, zul je eerst voor jezelf op een rijtje moeten zetten wat je ermee wilt bereiken. Wat is het doel van dit concurrentiebeding? Welke bedrijfsbelangen moet het beschermen?

Voor het beantwoorden van deze vragen kun je uitgaan van de checklist hieronder. Bekijk voor elk punt op de checklist waar eventuele pijnpunten liggen ten opzichte van de concurrentie. Op welke punten heeft je bedrijfsvoering of bedrijfsformule bescherming nodig?

• Aard van je bedrijf
• Product- of dienstenaanbod
• Functies binnen je bedrijf
• Verdeling van taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden
• Opbouw klanten- en relatiebestand
• Specifieke kennis binnen je bedrijf
• Werknemers of afdelingen met gevoelige informatie

Ben jij aantrekkelijk?

Hoe zorg je dat personeel gemotiveerd blijft? Laat zien dat je een goede werkgever bent. Met deze gratis test ontdek je of jij klaar bent voor nieuw personeel.

Start checklist

2. Noodzaak concurrentiebeding

Op basis van de inventarisatie van stap 1 kun je bepalen of het wel nodig is om je werknemers een concurrentiebeding te laten tekenen.

Heb je belangrijke bedrijfsgeheimen of is er sprake van specialistische kennis of financiële informatie die niet in handen van concurrenten mag vallen? Dan is een concurrentiebeding wellicht op zijn plaats.

Valt er op dit punt echter weinig te vrezen en wil je eigenlijk alleen maar voorkomen dat werknemers na hun ontslag zakelijke contacten blijven onderhouden met jouw zakelijke relaties? Dan is een concurrentiebeding een te zwaar middel.

• Relatiebeding

In plaats van een concurrentiebeding kun je ook kiezen voor een relatiebeding. Met deze milde variant verbied je jouw werknemers om klanten mee te nemen naar een nieuwe werkgever of een eigen bedrijf.

• Geheimhoudingsbeding

Een derde variant is het geheimhoudingsbeding. Hiermee voorkom je dat een werknemer informatie doorspeelt, maar verbied je hem niet om in dienst te treden bij een concurrerend bedrijf.

Een rechter zal altijd kritisch kijken naar de noodzaak van een concurrentiebeding en jouw belangen tegen die van je werknemer afwegen. Bij twijfel kan hij het concurrentiebeding gedeeltelijk of zelfs geheel tenietdoen. Voorzichtigheid is dus geboden.

3. Inhoud concurrentiebeding

Als je hebt besloten dat een concurrentiebeding voor jouw bedrijf noodzakelijk is, volgt de vraag: wat zet je erin en hoe formuleer je dit?

Als basisregel geldt hierbij: houd het realistisch. Zorg dat de bepalingen in het beding duidelijk afgebakend en niet te ruim geformuleerd zijn.

Hoe ruimer de formulering, hoe sneller een rechter bij een voorkomend arbeidsconflict zal ingrijpen en het beding ongeldig zal verklaren.

Bepalingen concurrentie beding

Neem bijvoorbeeld de volgende bepalingen op in het concurrentiebeding:

1. Beschrijf welke functie of werkzaamheden een werknemer wel of niet mag verrichten als hij jouw bedrijf verlaat. Formuleer dit zo duidelijk en concreet mogelijk. Dus niet: ‘verkoper’, maar: ‘verkoper van machines, bouwgereedschappen en bouwmaterialen’.
2. Bepaal hoe lang de afspraken gelden. Maak deze termijn niet te lang, bijvoorbeeld maximaal één jaar.
3. Geef een opsomming (met naam en toenaam) van de directe concurrenten waarvoor de werknemer niet mag werken. Is dat niet mogelijk, beschrijf dan zo helder mogelijk om wat voor soort bedrijven het gaat.
4. Geef daarnaast aan binnen welke regio de werknemer zich aan het concurrentiebeding moet houden. Wees ook hierin realistisch: opereert je bedrijf vooral in de Randstad, dan zal een concurrentiebeding voor de oostelijke provincies geen stand houden.
5. Het is verstandig om een boetebeding te koppelen aan het concurrentiebeding. Maar maak het boetebedrag niet te hoog, want de kans is dan groot dat de rechter het bijstelt of geheel verwerpt.

4. Concurrentiebeding opstellen 

Nu je alle ingrediënten voor het concurrentiebeding bij elkaar hebt, kun je het document gaan opstellen.

Je kunt dit natuurlijk helemaal zelf doen, maar waarom zou je het wiel opnieuw uitvinden? Er zijn genoeg voorbeeldteksten te vinden, die je naar je eigen wensen kunt aanpassen. Hier volgt een eenvoudige variant:

Voorbeeld concurrentiebeding

Het is de werknemer verboden zonder voorafgaande uitdrukkelijke schriftelijke toestemming van de werkgever gedurende … maanden/jaren na het eindigen van de arbeids­overeenkomst, binnen een gebied van ... kilometer van de standplaats van de werknemer direct of indirect in dienst te treden bij of op enigerlei wijze werkzaamheden te verrichten voor een onderneming die gelijke of gelijksoortige producten vervaardigt, aanbiedt of verhandelt, of die gelijke diensten verleent als werkgever doet, of voor eigen rekening gelijke of gelijksoortige werkzaamheden te verrichten.

Download concurrentiebeding

Wil je een voorbeeldtekst of sjabloon concurrentiebeding gebruiken? Download dan een voorbeeld (in Word):

• Model concurrentiebeding

Aandachtspunten concurrentiebeding

Je beschikt nu over alle bouwstenen voor een geldig concurrentiebeding. Maar lees, om het helemaal af te maken, onderstaande aandachtspunten nog even goed door.

• Een concurrentiebeding is toegestaan in een vast contract. Sluit je met je werknemer een tijdelijk contract af? Dan mag je in principe geen concurrentiebeding opnemen, tenzij je hiervoor zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen kunt aanvoeren. Een voorbeeld kan zijn dat je werknemer in zijn tijdelijke functie toegang krijgt tot zeer gevoelige informatie. Je moet dit dan schriftelijk motiveren en in het contract opnemen. Doe je dit niet op een overtuigende manier, dan zal de rechter het beding naar de prullenbak verwijzen.
  • Lees meer over het concurrentiebeding tijdelijk contract.
• Als je werknemer een nieuw contract of een nieuwe functie krijgt, vervalt het concurrentiebeding. Je zult dan dus een nieuw beding moeten opstellen. Hetzelfde geldt wanneer sprake is van een bedrijfsovername.
• Bij schadeplichtig ontslag is het concurrentiebeding niet meer geldig. Daarvan is sprake als je de werknemer ten onrechte op staande voet ontslaat. Ook is het concurrentiebeding niet meer geldig als je de verkeerde opzegtermijn hanteert bij het opzeggen van de arbeids­overeenkomst.
• Als een werknemer zijn dienstverband opzegt en het ontslag in goed overleg verloopt, vraag hem dan gerust naar zijn plannen. Gaat hij naar een andere werkgever? Laat dan weten of je hem aan zijn concurrentiebeding zult houden, of maak andere afspraken en leg die schriftelijk vast. Zo voorkom je dat er later problemen ontstaan. Als de werknemer zich vervolgens toch niet aan de afspraken houdt, heb je een goede reden om de gang naar de rechter te maken.

Rechtsbijstand­verzekering

De kans op een conflict is altijd aanwezig en juridische bijstand kan behoorlijk in de papieren lopen. Met een rechtsbijstand­verzekering ben je als ondernemer verzekerd van juridische hulp.

Beperk je risico's

9 vragen over het concurrentie beding

• 1. Wanneer is een concurrentie beding handig?

  Een concurrentie beding is handig als je wilt voorkomen dat een concurrent later profiteert van de kennis die je werknemer opdoet binnen je bedrijf. Het is vooral van belang als er echt bedrijfsgeheimen zijn of andere concurrentiegevoelige informatie in het spel is.

• 2. Concurrentie beding vastleggen, hoe?

  Het concurrentie beding leg je schriftelijk vast. Schriftelijk wil zeggen dat het concurrentie beding in een contract staat dat door jou en je werknemer wordt ondertekend. Een concurrentie beding dat alleen in een cao, personeels­reglement of personeels­handboek staat is niet geldig.

• 3. Met wie kun je een concurrentie beding overeenkomen?

  Een concurrentie beding kun je in principe alleen overeenkomen met een werknemer die een vast contract heeft. Bij een flexibel of tijdelijk contract is een concurrentie beding alleen bij uitzondering toegestaan. Dan moet je in het contract motiveren dat er 'zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen' zijn, waardoor een concurrentie beding echt nodig is.

• 4. Concurrentie beding opstellen, waar moet je op letten?

  Bij het opstellen van het concurrentie beding moet je erop letten dat je het goed afbakent. Als je werknemer door een te ruim opgesteld concurrentie beding bij een ander bedrijf niet aan de slag komt, kan hij naar de rechter stappen om het beding te laten beperken of ongeldig te laten verklaren.

• 5. Concurrentie beding afbakenen, hoe?

  Geef in de eerste plaats aan welke werkzaamheden en (soort) bedrijven het concurrentie beding omvat. Begrens het werkgebied door een bepaalde regio of een straal van een aantal kilometer rond je bedrijf te noemen. Verder moet je de termijn waarbinnen het concurrentie beding geldig is niet te lang maken. Een termijn van meer dan een jaar na het ontslag wordt door veel rechters niet geaccepteerd.

• 6. Concurrentie beding vernieuwen, wanneer?

  Zodra een werknemer doorgroeit naar een zwaardere functie, is het verstandig om het concurrentie beding opnieuw schriftelijk overeen te komen. In sommige gevallen kan de rechter namelijk oordelen dat het concurrentie beding de werknemer na zijn promotie verhindert om ergens anders een gelijkwaardige functie te vinden. In dat geval zal hij het concurrentie-beding beperken of ongeldig verklaren.

• 7. Overtreding van het concurrentie beding, wat doe je?

  Bij overtreding van het concurrentiebeding stuur je de (ex-)werknemer eerst een (aangetekende) brief. Daarin eis je dat de concurrerende werkzaamheden worden gestaakt. Als de werknemer dit niet doet, kun je in een kort geding bij de rechter eisen dat hij het concurrentie-beding nakomt en een dwangsom en/of schadevergoeding betaalt.

• 8. Wanneer is het concurrentie beding ongeldig?

  Bij schadeplichtig ontslag is het concurrentie beding niet meer geldig. Daarvan is sprake als je de werknemer ten onrechte op staande voet ontslaat. Ook is het concurrentie-beding niet meer geldig als je de verkeerde opzegtermijn hanteert bij het opzeggen van de arbeids­overeenkomst.

• 9. Wat is een relatiebeding?

  Een mogelijk alternatief voor een concurrentiebeding is het relatiebeding. Dit beding is vooral zinvol voor ondernemers die hun relatiebestand willen beschermen. Je voorkomt hiermee dat werknemers na hun ontslag zakelijke contacten blijven onderhouden met jouw zakelijke relaties.