Iedere week in je mailbox 
Over schijnzelfstandigheid:
Wat is schijnzelfstandigheid?
"Ik ben zzp'er", zegt Henk. "Echt niet!", zegt de Belastingdienst.
Schijnzelfstandigheid ontstaat wanneer iemand wordt ingehuurd als zelfstandige (zzp'er), maar in de praktijk eigenlijk een werknemer is. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als een zzp'er:
- Vooral voor één opdrachtgever werkt in plaats van meerdere.
- Niet zelfstandig zijn werkzaamheden uitvoert, maar onder strikte controle van de opdrachtgever werkt, bijvoorbeeld qua werklocatie, -methoden en -uren.
- Geen zelfstandige risico's draagt en bijvoorbeeld geen eigen bedrijfsmiddelen en -kosten heeft.
In dit soort gevallen kan de Belastingdienst of de rechter besluiten dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. De persoon moet een arbeidsovereenkomst en loon krijgen en de werkgever moet loonheffingen afdragen.
Controle schijnzelfstandigheid 2025
In 2025 is de handhaving van de wet DBA weer in gang gezet. Dat betekent dat er meer gecontroleerd wordt op schijnzelfstandigheid.
Waarom schijnzelfstandigheid voorkomen?
Schijnzelfstandigheid kan negatieve gevolgen hebben voor jouw bedrijf en je arbeidsrelaties. Het inhuren van zzp'ers kan nog steeds, maar alleen als ze echt zelfstandige ondernemers zijn. Waarom wil je schijnzelfstandigheid vermijden? Vier belangrijke redenen:
- Je voorkomt boetes en naheffingen
Als de Belastingdienst vaststelt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid, kan je als werkgever verplicht worden om alsnog loonbelasting en premies af te dragen over de periode waarin er schijnzelfstandigheid was. Dit kan leiden tot hoge naheffingen en dat is een vervelende financiële verrassing. In 2025 worden nog geen boetes uitgedeeld bovenop de naheffing, maar in de toekomst mogelijk wel. - Je behoudt je flexibiliteit
Het inhuren van zelfstandigen geeft je flexibiliteit, maar wanneer je een zzp'er in dienst moet nemen ben je gebonden aan de rechten en plichten die gelden voor werknemers, zoals ontslagbescherming en recht op vakantiedagen. Als je zzp'ers volgens de regels inhuurt kun je dus je flexibiliteit behouden. - Je voorkomt juridische conflicten
Werknemers hebben recht op een aantal arbeidsvoorwaarden, zoals een veilige werkomgeving, minimumloon, vakantiegeld en loondoorbetaling bij ziekte. De schijnzelfstandige kan deze rechten alsnog opeisen, wat tot rechtszaken kan leiden. Als je het goed hebt geregeld voorkom je dit en bespaar je veel tijd, geld en gedoe. - Je verbetert je reputatie als goede werkgever
Een belangrijke voorwaarde voor goed werkgeverschap is dat je voldoet aan de wet en je werknemers geeft wat ze verdienen. Dat levert allerlei voordelen op. Je werknemers zijn gemotiveerd, gelukkig en blijven langer in dienst. Je bent dan ook aantrekkelijker voor nieuwe werknemers en je reputatie bij klanten en leveranciers wordt beter. Tel uit je winst!
Waarom is schijnzelfstandigheid onwenselijk?
Volgens het kabinet is schijnzelfstandigheid een groot probleem in Nederland. De volgende redenen worden daarvoor genoemd:
- Vanwege de mogelijke kwetsbaarheid van 'gedwongen' zzp'ers (bijvoorbeeld bij post- en maaltijdbezorgers).
- Het ondermijnt de solidariteit van het sociale stelsel (zelfstandigen dragen geen premies af).
- Het leidt tot oneerlijke concurrentie met reguliere werknemers (zelfstandigen doen aan 'cherry-picking' en willen bijvoorbeeld geen onregelmatige diensten doen).
- Het leidt tot hogere werkdruk (voor vaste medewerkers die nog vaker wel die onregelmatige diensten moeten draaien), minder innovatie en risico’s voor continuïteit.
- Het schrikt 'echte' zzp’ers af.
Hoe kun je schijnzelfstandigheid voorkomen?
Om schijnzelfstandigheid te voorkomen, is het verstandig om de volgende stappen te nemen:
1. Controleer de arbeidsrelatie
Zorg ervoor dat de zzp'er daadwerkelijk onafhankelijk werkt. Ga na of hij meerdere opdrachtgevers heeft of daar actief naar op zoek is. En zorg er vooral voor dat hij zijn manier van werken en werktijden zelf kan bepalen.
Waar let de Belastingdienst precies op bij de beoordeling van arbeidsrelaties?
In het document Toelichting Beoordeling arbeidsrelaties beschrijft de Belastingdienst uitgebreid wat de criteria zijn en wanneer er een arbeidscontract gegeven moet worden. Er wordt onder meer gekeken naar de gezagsverhouding:
- Er kan sprake zijn van een gezagsverhouding als de medewerker zich moet houden aan de regels die
binnen jouw bedrijf gelden (formeel gezag). - Ook is er een gezagsverhouding als je aanwijzingen en instructies geeft of kan geven die de werknemer moet opvolgen (materieel gezag).
Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie
Wil je als opdrachtgever of zzp'er een indicatie krijgen of er sprake is van schijnzelfstandigheid? Check het via de Webmodule Beoordeling Arbeidsrelatie.
2. Leg afspraken met zzp'ers goed vast
Wil je iemand (blijven) inschakelen als zzp'er? Zorg dan voor een overeenkomst van opdracht waarin je alle afspraken goed vastlegt. Maak duidelijk dat er geen sprake is van loondienst en bijbehorende rechten en plichten.
Modelovereenkomst zzp tot 2030
Voor het maken van een overeenkomst van opdracht kun je tot 2030 nog gebruikmaken van een modelovereenkomst. Op de website van de Belastingdienst zijn verschillende goedgekeurde overeenkomsten te vinden die je als basis kunt nemen. Als de zzp’er werkt volgens een modelovereenkomst die door de Belastingdienst goedgekeurd is, is de kans kleiner dat er sprake is van schijnzelfstandigheid.
Goedgekeurde modelovereenkomsten die geldig waren op 6 september 2024, mag je blijven gebruiken tot en met 2029.
3. Geef werknemers een arbeidsovereenkomst
Als er sprake is van schijnzelfstandigheid, dan kun je ervoor kiezen iemand alsnog in loondienst te nemen. Je maakt een arbeidsovereenkomst met daarin alle arbeidsvoorwaarden op een rij. Je spreekt af wat het loon is en hoeveel uren er gewerkt wordt. Daarnaast zorg je ervoor dat je loonheffingen inhoudt op het loon en deze betaalt aan de Belastingdienst.
Regel het goed. Lees meer over het in dienst nemen van een werknemer.
Blijf samenwerken met zzp'ers
De grootste uitdaging voor veel bedrijven in Nederland is omgaan met een personeelstekort. Wat kun je als ondernemer of HR-medewerker doen om toch zoveel mogelijk arbeidskracht te benutten?
Schrijf zzp'ers niet zomaar af. Er zijn meer dan 1,5 miljoen zelfstandigen zonder personeel in Nederland. Dat is een enorm arbeidspotentieel.
Er wordt sinds 2025 meer gelet op schijnzelfstandigheid en er worden naheffingen toegepast als je het niet volgens de regels doet. Maar dit is alleen het geval bij personen die je eigenlijk in dienst had moeten nemen: verkapte werknemers.
Al die andere zelfstandige professionals kunnen dus nog steeds heel nuttig zijn voor je bedrijf. Blijf ze dus vragen om opdrachten uit te voeren. Doe het wel volgens de regels en zorg dat de zzp'er echt zelfstandig zijn werk kan doen, op een tijd en locatie naar keuze. Als je dat doet kun je die enorme zzp-power blijven benutten.
Vragen over schijnzelfstandigheid
Wat is schijnzelfstandigheid?
Als je iemand inhuurt als zelfstandige (zzp'er), maar in de praktijk blijkt dat het meer een (vaste of tijdelijke) werknemer is, dan is er sprake van schijnzelfstandigheid. Sinds 2025 controleert de Belastingdienst meer op schijnzelfstandigheid. Als blijkt dat je iemand als verkapte werknemer laat werken, moet je alsnog loonheffingen voor deze medewerker betalen.
Hoe kan ik een zzp'er inhuren?
Wil je een zzp'er of freelancer inhuren? Waar kun je die zelfstandige ondernemers eigenlijk vinden? Bekijk 7 manieren om freelancers of zzp'ers te vinden en binden. En aan welke voorwaarden moet een zzp'er voldoen? Gebruik de webmodule inhuur zzp.
Waar moet je op letten bij personeel in dienst nemen?
Voordat je werknemers in dienst neemt is het nuttig je te verdiepen in het arbeidsrecht. Als werkgever wil je goed voor je personeel zorgen. Je moet daarbij voldoen aan de eisen van goed werkgeverschap. Volg de juiste stappen in de sollicitatieprocedure en geef je werknemers waar ze recht op hebben.
Wat kost een werknemer?
Goede werknemers zijn kostbaar voor jou als ondernemer. Met een goed team van gemotiveerd personeel kun je je onderneming laten groeien. In het whitepaper Wat kost personeel? krijg krijg je een blik op de waarde van personeel en een overzicht van de kosten per werknemer.
Welke verplichte kosten zijn er per werknemer?
Ieder bedrijf in Nederland is verplicht zijn werknemers loon te betalen en een jaarlijkse vakantietoeslag. Ook betaal je een aantal loonheffingen. Dit zijn verplichte personeelskosten.
Welke verzekeringen heb je nodig voor personeel?
Als je werknemers in dienst neemt is het slim een aantal verzekeringen af te sluiten. Je hebt bijvoorbeeld een verzuimverzekering nodig om je werknemers door te betalen als ze ziek zijn. Ook een ongevallenverzekering, aansprakelijkheidsverzekering en nabestaandenverzekering zijn nuttig. Bekijk de top 5 personeelsverzekeringen.
Gratis tips in je mailbox
