10 vragen over nevenactiviteiten

Wat zijn nevenactiviteiten?

Nevenactiviteiten zijn werkzaamheden die je werknemer uitvoert naast zijn baan bij jou. Met die nevenwerkzaamheden wil hij extra inkomen genereren of zich ontwikkelen op persoonlijk of maatschappelijk gebied.

Sommige werknemers kiezen met grote zorg een nevenactiviteit zodat ze bepaalde skills of competenties ontwikkelen. Dat doen ze met hun carrière in gedachten of om hun huidige functie beter te kunnen uitvoeren. Het geeft ze richting en een doel in hun leven. Anderen willen hun betrokkenheid met de maatschappij uiten in de vorm van een nevenactiviteit. Dat geeft ze een diep gevoel van voldoening en plezier.

Nevenactiviteiten betekenis

Nevenactiviteiten, nevenwerkzaamheden of nevenfuncties, het betekent allemaal hetzelfde: werk dat iemand naast zijn eigenlijke baan doet. Het gaat dus niet om hobby's of andere ontspannende bezigheden in iemands vrije tijd.

Nevenactiviteiten voorbeeld

Een nevenactiviteit kan van alles zijn: een tweede baan, werk als zelfstandige, bestuurs- of commissieactiviteiten of vrijwilligerswerk. Een paar voorbeelden:

1. Een online marketeer werkt 3 dagen bij jou in dienst, de andere 2 dagen werkt hij als zzp'er.
2. Je teamleider Sales werkt als bestuurslid bij de lokale ondernemersvereniging.
3. Je gewaardeerde collega bij de klantenservice verdient bij als influencer via YouTube.

Wat zijn de regels voor nevenwerkzaamheden?

In de grondwet (artikel 19) staat dat elke Nederlander vrij is om te kiezen welk werk hij doet. Het is dus wettelijk vastgelegd dat iemand ander werk kan doen naast het werk bij jou. En dat recht op vrijheid van arbeidskeuze blijft overeind als de werknemer bij jou in dienst is.

Waarom zijn nevenactiviteiten wettelijk vastgelegd?

Ten eerste omdat de overheid wil zorgen dat er genoeg werk is voor iedereen. Ten tweede hebben werknemers niet alleen belang bij inkomen en een goede tijdsbesteding, maar ook bij een zinvolle invulling aan het leven. Om die rechten te waarborgen en zeker te weten dat werkgevers hier aandacht aan besteden is dit vastgelegd in de grondwet.

Je kunt hier dus niet zomaar overheen stappen. Daarom is het belangrijk goed na te denken over ieders belangen: zowel die van jou als die van je werknemer.

In 2022 zijn de regels over nevenactiviteiten aangepast. Bekijk de nieuwe regels verderop in dit artikel.

Test: Klaar voor personeel?

Test jezelf en je bedrijf. Beantwoord tien vragen met ja of nee en zie direct of je klaar bent voor (meer) personeel.

Start de test

Wat zijn voordelen van nevenactiviteiten?

Veel werkgevers zijn terughoudend met het toestaan van nevenwerkzaamheden. De angst is vaak dat een medewerker zich niet volledig kan focussen, terwijl er al zoveel werk aan de winkel is. In sommige situaties is die zorg natuurlijk terecht, maar er zijn heel wat voordelen van nevenactiviteiten.

Een paar voordelen van medewerkers met nevenactiviteiten:

• Diversiteit in het team. Een goede mix van verschillende achtergronden en interesses geeft kleur aan je team. Als iedereen de vrijheid heeft zich te kunnen ontwikkelen, groeit een team in competenties en kunnen ze elkaar versterken.
• Ondernemersmentaliteit. Medewerkers met een eigen bedrijf zijn gewend om te gaan met klanten, denken in kansen en zijn vaak oplossingsgericht. Een uitstekende kwaliteit die jij ook goed kunt inzetten.
• Tevreden en betrokken medewerkers. De vrijheid om andere dingen te kunnen doen geeft iemand het gevoel van autonomie. Dat betaalt zich terug in werknemers die je langer aan je kunt binden.
• Sociale vaardigheden. Andere werk- of sociale omgevingen vragen om aanpassingsvermogen. Daardoor wordt je werknemer flexibeler en veerkrachtiger.
• Ervaring en kennis. Kennis opgedaan in het ene vakgebied kan soms de oplossing zijn in het andere. Een brede horizon voorkomt een tunnelvisie en biedt ruimte aan denken buiten de gebaande paden.
• Groot netwerk. Door contacten van je medewerkers in diverse netwerken ontstaan er kansen op het gebied van sales en personeel. Misschien kan je medewerker op de huidige krappe arbeidsmarkt een nieuwe collega aandragen die hij heeft ontmoet vanuit zijn nevenfunctie.

Wat zijn nadelen van nevenactiviteiten?

Er kunnen ook nadelen kleven aan nevenactiviteiten. Als je werknemer te veel bezig is met andere werkzaamheden, kan dat ten koste gaan van jouw belangen. Of worden er misschien regels overtreden. Een paar nadelen op een rij:

• Minder flexibiliteit. Tijd en aandacht kunnen maar één keer uitgegeven worden. Als je werknemer een te volle agenda heeft, kan dat ten koste gaan van de focus.
• Minder kans op overwerken. Je kunt misschien minder aanspraak doen op je medewerker in drukke periodes.
• Ziekte bij jou door oorzaak elders. Je medewerker kan uitvallen doordat hij in een andere werkomgeving betrokken is geweest bij een ongeval.
• Mogelijk ongewenste concurrentie. Als een medewerker bijklust als zzp'er, kan er een situatie ontstaan waarbij hij voor dezelfde klanten wil gaan werken. Of kan er belangenverstrengeling ontstaan door andere redenen.
• Overtreding van arbeidswetten. De Arbeidstijdenwet kan overtreden worden doordat een medewerker fulltime bij jou werkt en er nog een andere baan naast wil doen.

Nevenactiviteiten verbieden, mag dat?

Ja dat mag, maar alleen met een goede reden. Zoals gezegd, elke werknemer staat het vrij om extra werk te verrichten. En zeker met de Europese regels die per 1 augustus 2022 zijn ingegaan, moet je goed weten wat het effect van zo'n verbod is.

Nieuwe regels nevenactiviteiten

Veel werkgevers namen vroeger een standaardclausule op in contracten waarin een nevenactiviteit in algemeenheid verboden werd of alleen werd toegestaan na overleg. Zo'n nevenactiviteitenbeding is niet meer toegestaan.

Door de Europese richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden die is ingegaan op 1 augustus 2022, mag je alleen nog een nevenactiviteitenbeding opnemen als er sprake is van een 'objectieve rechtvaardigingsgrond'.

Wat zijn objectieve rechtvaardigingsgronden nevenactiviteiten?

Alleen met een objectieve reden kun je nevenactiviteiten verbieden. Een paar voorbeelden:

• Vermijden van belangenconflicten
• Bescherming van de vertrouwelijkheid van bedrijfsinformatie
• De gezondheid en veiligheid van de medewerker komen in gevaar
• Vanwege de integriteit van overheidsdiensten

Komt het beding nevenactiviteiten te vervallen?

Nee, zeker niet. Sterker nog, je moet volgens de nieuwe regels op voorhand bedingen dat toestemming op nevenfuncties geweigerd mag worden.

Welk effect hebben de nieuwe regels op bestaande contracten?

Als in een arbeids­overeenkomst een beding is opgenomen dat nevenactiviteiten verbiedt of alleen met toestemming en er kan geen objectieve reden gegeven worden, dan wordt het beding 'nietig' verklaard. Bestaande bedingen waarin de objectieve reden niet is beschreven komen niet zomaar te vervallen: een reden mag achteraf gegeven worden.

Mag ik toestemming eisen bij nevenactiviteiten?

Ook hiervoor geldt dat er een objectieve reden moet zijn. Stel: je verleent je werkneemster geen toestemming voor een nevenactiviteit, maar je kunt geen goede reden geven. Het heeft voor haar dan wettelijk gezien geen gevolgen als ze daar toch mee aan de slag gaat. Dat geldt voor bestaande én nieuwe contracten.

Nevenactiviteitenbeding voorbeeld

Een praktijkvoorbeeld: je legt in alle arbeidscontracten vast dat het werknemers niet toegestaan is een nevenfunctie te vervullen als die in alle redelijkheid tegenstrijdig is met hun functie of de belangen van jouw organisatie. In deze constructie kies je ervoor om de objectieve rechtvaardigingsgrond achteraf te geven.

Hoe maak je een nevenactiviteitenbeding? Bekijk tips en een voorbeeld beding nevenwerkzaamheden.

Nieuwe regels concurrentiebeding

Naast een verbod op nevenactiviteiten kun je een concurrentiebeding opnemen in het contract. Daarmee voorkom je dat je werknemers overstappen naar een concurrerend bedrijf. Ook voor dit concurrentiebeding komen er nieuwe regels. Dit zijn de aangekondigde wijzigingen:

• Er komt een maximale tijdsduur voor het beding.
• Het wordt geografisch afgebakend. Binnen een bepaalde regio / afstand.
• Ook in vaste contracten moet het zwaarwichtige belang ervan gemotiveerd worden.
• Je moet je werknemer een vergoeding geven als je hem aan het concurrentiebeding houdt.

Wanneer gaat de nieuwe wet in?

Blijf op de hoogte van nieuwe wetten en regels.

Meer vragen over nevenactiviteiten

• Wat zijn de regels voor nevenactiviteiten?

  Je mag als werkgever de nevenactiviteiten van werknemers in principe niet meer verbieden. Dit komt door de richtlijn transparante en voorspelbare arbeidsvoorwaarden die is ingegaan op 1 augustus 2022. Alleen als je een zwaarwegende reden (rechtvaardigingsgrond) hebt mag je nevenwerkzaamheden verbieden.

• Waarom een nevenactiviteitenbeding maken?

  Als werkgever wil je natuurlijk niet dat door nevenwerkzaamheden jouw bedrijf schade oploopt. Je zult bijvoorbeeld niet blij zijn als een van je mensen af en toe bijklust bij een concurrent. Of als iemand minder goed functioneert, omdat zijn werk ergens anders zo vermoeiend is. Daarnaast wil je geen problemen met de Arbeidsinspectie omdat een werknemer meer uren heeft gewerkt dan is toegestaan volgens de Arbeidstijdenwet. Dit alles voorkom je met een beding nevenwerkzaamheden.

• Hoe lang is een beding voor nevenactiviteiten geldig?

  Een nevenwerkzaamhedenbeding is geldig tijdens de looptijd van het contract. Na het beëindigen van de arbeids­overeenkomst is een verbod op nevenwerkzaamheden niet meer aan de orde.

• Waar vind ik een voorbeeld beding nevenactiviteiten?

  Er zijn online verschillende voorbeelden, modelcontracten, sjablonen en tools te vinden die je kunt gebruiken om je eigen arbeids­overeenkomst en bedingen te maken. Houd wel rekening met de nieuwste wetgeving. Bekijk een paar voorbeeldcontracten en bekijk een voorbeeld beding nevenactiviteiten.

Ken jij de risico's al?

Jouw bedrijf is goud waard, voorkom uitglijders. Ontdek de gevaren in de horeca, bouw, detailhandel, groothandel, persoonlijke of zakelijke dienst­verlening en beperk je risico's.

Ga voor zekerheid