Dit zijn de taken van de Arbeidsinspectie

Wat doet de Nederlandse Arbeidsinspectie?

De Nederlandse Arbeidsinspectie controleert of werkgevers en werknemers zich houden aan de wet- en regelgeving rond arbeidsomstandigheden, arbeidsmarkt, arbeidsverhoudingen en sociale zekerheid. De dienst geeft hierover voorlichting aan ondernemers en ziet erop toe dat zij de relevante wetten en besluiten naleven.

Ook is de dienst van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) bevoegd tot het onaangekondigd uitvoeren van inspecties bij bedrijven.

Als daarbij een misstand of overtreding aan het licht komt, mag zij overgaan tot het opleggen van een sanctie. Dat kan bijvoorbeeld een boete zijn of het stilleggen van het werk.

Nederlandse Arbeidsinspectie of Inspectie SZW?

Sinds 2022 draagt deze overheidsdienst weer de naam Nederlandse Arbeidsinspectie. Daarvoor was het 10 jaar lang de Inspectie SZW, voortgekomen uit een samenvoeging van de Arbeidsinspectie, de Inspectie Werk en Inkomen en de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD).

Veilig en gezond werken

De dienst ziet er vooral op toe dat werknemers veilig en gezond kunnen werken, niet te lange dagen maken en voldoende rusttijd krijgen. En dat werkgevers hun personeel niet uitbuiten, onderbetalen of illegaal in dienst nemen. 

Welke risico's loop ik?

Een adviseur kan je helpen. Hij brengt de risico’s in je bedrijf in kaart en geeft advies om deze te beperken of af te dekken.

Ik wil advies

Taken van de Nederlandse Arbeidsinspectie

Het takenpakket van de Nederlandse Arbeidsinspectie is te veelomvattend om uitgebreid te beschrijven. Daarom beperken we ons hier tot die activiteiten die voor jou als ondernemer het meest van belang zijn. Daarin zijn drie hoofdtaken te onderscheiden:

1. Toezicht houden

   De rechten van werknemers zijn vastgelegd in een groot aantal wetten, zoals de Arbeidstijdenwet, de Arbeidsomstandighedenwet en de Wet arbeid vreemdelingen.
   
   De Arbeidsinspectie ziet erop toe dat werkgevers deze rechten respecteren. Zij controleert bijvoorbeeld of werkgevers zich houden aan de regels voor werk- en rusttijden. Of dat de werkomstandigheden in een bedrijf wel voldoen aan de veiligheids- en gezondheidseisen.
   
   Ook bekijkt de dienst of ondernemers zich houden aan de cao’s voor hun bedrijfstak en hun personeel wel voldoende betalen.

2. Opsporen

   Het bestrijden van fraude binnen de keten van werk en inkomen is een speerpunt in het beleid.
   
   Daarom maakt de Arbeidsinspectie veel werk van het opsporen van illegale arbeid, malafide arbeidsbemiddeling, uitbuiting, mensensmokkel en andere vormen van georganiseerde criminaliteit.
   
   Ook het opsporen van uitkeringsfraude behoort tot het takenpakket.

3. Signaleren arbeidsrisico's

   Daarnaast heeft de Arbeidsinspectie tot taak ontwikkelingen en risico’s in het werkveld van Sociale Zaken en Werkgelegenheid te signaleren.
   
   Zo heeft de dienst de specifieke arbeidsrisico’s in de bouw en arbeidsrisico’s in de horeca in kaart gebracht. Om inzicht te bieden in de effectiviteit van het stelsel van werk en inkomen doet zij ook periodiek onderzoek naar de uitvoering van socialezekerheidswetten door het UWV, de SVB en gemeenten.

Wie krijgen er te maken met de Arbeidsinspectie?

De Arbeidsinspectie houdt toezicht op alle bedrijven in Nederland met werknemers in dienst hebben. Het is natuurlijk onmogelijk om al deze bedrijven daadwerkelijk te inspecteren.

Daarom is de Arbeidsinspectie selectief in haar toezicht. De inspecties zijn vooral gericht op bedrijfsprocessen met grote risico’s voor de gezondheid en veiligheid van werknemers en op de bestrijding van arbeidsmarktfraude. Bedrijven die bekendstaan als notoire overtreders van de regels rond arbeid, kunnen ook rekenen op extra aandacht.

Risico- en omgevingsanalyse

Daarnaast maakt de Arbeidsinspectie jaarlijks een risico- en omgevingsanalyse. Op basis daarvan bepaalt zij welke bedrijven in dat jaar een controle krijgen. Voor 2023-2026 ligt de focus bijvoorbeeld op zaken als:

• Illegale tewerkstelling
• Onderbetaling wettelijk minimumloon
• Arbeidsuitbuiting en ernstige benadeling 
• Aantasting arbeidsverhoudingen
• Ongelijke behandeling van mensen op de arbeidsmarkt
• Ongewenst gedrag
• Werkdruk: Te hoge werklast en emotionele overbelasting 
• Ongezonde arbeidspatronen: Nachtarbeid 
• Fysieke overbelasting
• Onveiligheid op de werkplek
• Zware arbeidsongevallen

Alle prioriteiten en risico's lees je in het meerjarenplan van de Arbeidsinspectie.

Ook heeft de Arbeidsinspectie dit jaar aandacht voor specifieke sectoren. Ben je ondernemer in de bouw, dan heb je grote kans dat de dienst komt controleren of je werknemers wel gebruikmaken van persoonlijke beschermingsmiddelen.

Horecaondernemers kunnen rekenen op een inspectie gericht op illegale tewerkstelling, onderbetaling en overtreding van de werk- en rusttijden.

Verplichtingen voor werkgevers en werknemers

Bij de controles op naleving van de wetgeving richt de Arbeidsinspectie zich vooral op werkgevers. Zij zijn immers hoofdverantwoordelijk voor de naleving van de wet in hun bedrijf.

RI&E maken

Als werkgever moet je bijvoorbeeld een Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E) maken. Bij een controle zal de inspecteur hiernaar vragen. Ook ben je verplicht om arbeidsongevallen direct te melden aan de Arbeidsinspectie. Doe je dit niet, dan kan dit je op een boete komen te staan.

Daarnaast hebben ook jouw werknemers wettelijke verantwoordelijkheden. Bouwvakkers moeten zich bijvoorbeeld houden aan de veiligheidsvoorschriften. Als bij een inspectie blijkt dat zij dit niet doen, kan de inspecteur ook tegen hen optreden.

Op de contactpagina van de Arbeidsinspectie kun je terecht voor het melden van onder meer bedrijfsongevallen, arbeidsuitbuiting, fraude en voorgenomen bouwwerken.

Ongevallen melden

Je bent in 3 gevallen verplicht om een ongeval te melden bij de Arbeidsinspectie. Als het slachtoffer:

1. in een ziekenhuis moet worden opgenomen;
2. blijvend letsel oploopt;
3. overlijdt aan de gevolgen van het ongeval.

Op de website van de Arbeidsinspectie kun je een arbeidsongeval melden.

Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 70 procent van de arbeidsongevallen niet wordt gemeld. Vaak door onwetendheid over de meldplicht. Na een controle kun je dan een boete krijgen van de Arbeidsinspectie. De maximale boete is 50.000 euro, maar de gemiddelde boete is ongeveer 1.500 euro.

Bevoegdheden van de Nederlandse Arbeidsinspectie

Om hun inspecties en onderzoeken goed te kunnen uitvoeren, hebben de inspecteurs ruime bevoegdheden. Zij mogen onaangekondigd je bedrijf komen controleren. Je bent verplicht om hen binnen te laten en toegang te geven tot alle bedrijfsruimten. Als je dit weigert, kan de inspecteur zelfs de politie om assistentie vragen.

De inspecteur mag alle aanwezigen in het bedrijf ondervragen. Je medewerkers zijn verplicht om hieraan mee te werken. Ook heeft hij het recht om identiteitsdocumenten, de werktijdenregistratie, loonadministratie en andere documenten in te zien en te kopiëren of mee te nemen.

Hij mag voorwerpen en monsters meenemen, verpakkingen openen en foto’s maken. Voor alle bevoegdheden van de inspecteur geldt dat jij en je medewerkers verplicht zijn om medewerking te verlenen.

Welke sancties kan de Arbeidsinspectie opleggen?

Als de inspecteur in jouw bedrijf een overtreding constateert, kan hij hier maatregelen tegen nemen. In het algemeen geldt: hoe ernstiger de overtreding, des te zwaarder de maatregel. Als je bijvoorbeeld geen RI&E kunt overleggen, krijg je niet direct een boete.

De inspecteur zal je vragen om de RI&E binnen een bepaalde termijn alsnog op te stellen. Pas als je dat niet doet, volgt een boete.

Heb je een horecabedrijf en blijkt bij controle dat je medewerkers stelselmatig te lange dagen maken, dan kun je echter direct rekenen op een fikse boete. En als je als ondernemer in de bouw verzuim­t om je steigers te voorzien van een deugdelijke valbeveiliging, loop je zelfs het risico dat de inspecteur het werk tijdelijk stillegt, bovenop de boete.

Bij het niet melden van een bedrijfsongeval kun je ook een boete krijgen na controle van de Arbeidsinspectie. De gemiddelde boete is ongeveer 1.500 euro. De maximale boete (bij herhaling) is 50.000 euro.

Proces-verbaal

De zwaarste sanctie is het proces-verbaal. Dit kan de inspecteur opmaken als sprake is van een misdrijf, bijvoorbeeld kinderarbeid of het werken met wettelijk verboden stoffen.

Wil je het niet tot sancties laten komen, doe dan de zelfinspectie. Met dit handige instrument van de Arbeidsinspectie kun je checken of jouw bedrijf aan alle eisen voldoet.

Specialist in de bouw

Wat doe je als er schade is veroorzaakt tijdens de bouw of je gereedschap is gestolen? Zorg dat jouw zaak blijft bestaan als het even tegenzit.

Ga voor zekerheid