Atv-dagen, 8 veelgestelde vragen van werkgevers

1. Wat zijn atv-dagen?

Atv-dagen zijn roostervrije dagen die je werknemers kunnen opbouwen en opnemen. Atv staat voor arbeidstijdverkorting.

Als je werknemer meer uren werkt dan in het arbeidscontract staat, kan hij deze uren opsparen. De opgebouwde atv-uren mag hij vervolgens opnemen als een roostervrije dag.

Voorbeeld atv-uren berekenen

Het arbeidscontract van een werknemer gaat uit van 38 uur per week. Als hij 40 uur per week werkt, kan hij wekelijks 2 atv-uren opbouwen. Na 4 weken heeft hij 8 atv-uren opgebouwd. Deze uren kan hij gebruiken om een roostervrije atv dag op te nemen.

Verschil arbeidstijdverkorting (atv) en werktijdverkorting (wtv)

Naast arbeidstijdverkorting is er ook werktijdverkorting. Dat is totaal iets anders. Werktijdverkorting is een regeling van de overheid om bedrijven te compenseren die noodgedwongen minder werk hebben voor hun personeel. Bijvoorbeeld als het bedrijf getroffen is door een natuurramp of een epidemie.

2. Waarom arbeidstijdverkorting?

Oorspronkelijk was arbeidstijdverkorting (atv) bedoeld om werkgelegenheid te scheppen. Zo zaten in de jaren tachtig veel mensen te springen om werk.

Door de werktijd van werknemers te verkorten, hadden bedrijven meer mensen nodig. Hierdoor kregen veel werkzoekenden die buiten de boot vielen een kans op de arbeidsmarkt.

Krijg grip op personeels­kosten

Lees het gratis whitepaper met daarin de waarde van personeel, alle personeels­kosten op een rij en 5 manieren om te besparen.

Download gratis PDF

Arbeidstijdverkorting nu

De arbeidsmarkt in 2024 ziet er anders uit. Atv-uren kom je nog steeds tegen, onder meer in branches als de bouw.

Arbeidstijdverkorting dient tegenwoordig vooral als een compensatie voor de uren die werknemers wel werken maar niet uitbetaald krijgen. Het is dan ook een mooie secundaire arbeidsvoorwaarde bij overwerk.

3. Wat is het verschil tussen atv-dagen en adv-dagen?

Adv staat voor arbeidsduurverkorting. Het verschil is dat werknemers bij adv-dagen de opgebouwde tijd gebruiken voor een kortere werkweek.

Zij beginnen bijvoorbeeld later, nemen vaker pauze of gaan eerder naar huis. Verder verschillen adv-dagen nauwelijks van atv-dagen.

Adv-dagen en atv-dagen bijhouden

Het is belangrijk om de opgebouwde adv- of atv-uren goed te registreren. Dan weet je precies wanner je werknemer recht heeft op een vrije dag. Hoe pak je dat aan? Lees meer over slimme verlofregistratie.

4. Zijn atv-dagen verplicht?

Dat hangt ervan af. Hoewel werknemers geen wettelijk recht hebben op atv, kan een eventuele verplichte cao wel bepalingen hierover bevatten. In sommige branches zijn atv dagen dus wel verplicht. In dat geval moet je hier rekening mee houden als werkgever. 

Kijk dus of er in jouw cao regels staan voor atv-dagen of een vergelijkbare regeling voor extra vrije dagen. In de bouw is er bijvoorbeeld een tijdspaarfonds en in de horeca kun je ook extra vrije tijd krijgen na overwerk.

Afspraken vastleggen

Je kunt ook zelf met je werknemers afspraken maken over atv. Deze afspraken leg je vast in een personeels­handboek of in de arbeidscontracten.

5. Zijn atv-dagen ook vakantiedagen?

Nee. Hoewel atv-dagen voor je werknemers ook neerkomen op vrije tijd, zijn het geen vakantiedagen. Daarbij is een belangrijk verschil dat vakantiedagen wettelijk zijn geregeld en atv-dagen niet.

Andere regels voor vakantie

De wet- en regelgeving rondom vakantiedagen is dus ook niet van toepassing op atv-dagen.

6. Hoe lang zijn atv-dagen houdbaar?

Meestal is het niet mogelijk dat een werknemer atv-dagen meeneemt naar een volgend jaar. In veel gevallen zullen ze aan het einde van het jaar dus vervallen.

Controleer de bepalingen over de geldigheid van atv dagen in je cao, het personeels­handboek of het individuele arbeidscontract met je werknemer.

Werknemers op tijd informeren

Zorg dat je werknemers op de hoogte zijn van de regels rond atv-dagen. Geef ze ook een seintje als hun opgespaarde tijd dreigt te vervallen. 

Dit kun je ook automatisch laten doen, bijvoorbeeld via een app voor urenregistratie of verlofregistratie. Dan kunnen je werknemers direct hun eigen atv-uren inzien en de geldigheid ervan.

7. Bouwt een werknemer atv-dagen op bij ziekte?

Bij ziekte bouwt een werknemer in de regel geen atv-uren op. Wel bouwt een zieke werknemer gewoon wettelijke vakantiedagen op.

Check je cao

In je cao, personeels­handboek of arbeidscontract kunnen andere afspraken staan.

Verder moet je een zieke werknemer verplicht zijn loon doorbetalen. Een werknemer met een vast contract moet je bij ziekte zelfs twee jaar doorbetalen. Daarnaast krijg je bij ziekte­verzuim te maken met kosten door productieverlies, eventuele vervanging en verzuim­begeleiding.

Wat kost een zieke werknemer in totaal? 

Bereken het met de verzuim­calculator.

8. Hoe zit het met atv-dagen bij ontslag?

Atv-uren vervallen vaak bij vertrek of ontslag van een werknemer. Het is niet gebruikelijk om opgespaarde atv dagen uit te betalen.

Controleer de bepalingen hierover in je cao, het personeels­handboek of het individuele arbeidscontract met je werknemer. Je werknemer kan natuurlijk wel atv dagen opnemen voorafgaand aan zijn ontslag- of vertrekdatum.

Vakantie uitbetalen

Vakantiedagen kun je meestal wel uitbetalen. Lees meer over vakantiedagen uitbetalen.

Meer vragen over atv dagen

• Wanneer zijn atv dagen verplicht?

  Atv dagen geven is niet wettelijk verplicht voor alle bedrijven in Nederland. Maar als jouw bedrijf volgens een cao werkt, kunnen er wel regels in staan over atv. Ook als je zelf een atv-regeling hebt afgesproken met je werknemers via arbeidscontracten of in een personeels­handboek, ben je verplicht je hieraan te houden.

• Waarom arbeidstijdverkorting invoeren?

  Je kunt als werkgever ook zelf kiezen voor een vorm van arbeidstijdverkorting of een andere bonusregeling bij overwerk. Waarom zou je dit doen? Het is vooral een aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarde voor je werknemers. Daarmee kun je ze gemotiveerd houden als ze moeten overwerken. Het kan ook nieuwe werknemers aantrekken.

• Welke compensatie mag je geven bij overwerk?

  Naast tijd voor tijd, zoals atv-uren, mag je vaak ook extra uren uitbetalen (geld voor tijd). In sommige branches geldt een verplichte compensatie van overwerk. Die regels zijn vaak in een cao vastgelegd. Het is belangrijk de regels voor overwerk helder te hebben, daarmee voorkom je misverstanden en arbeidsconflicten. Bekijk bijvoorbeeld de regels voor overwerk in de horeca.

• Mogen werknemers overwerk weigeren?

  Ja, ook al heb je een bonusregeling of een atv-regeling, in veel gevallen mogen werknemers overwerk weigeren. Je moet namelijk altijd voldoen aan de regels voor werktijden en rusttijden uit de Arbeidstijdenwet. Doe je dit niet, dan kun je zelfs een boete krijgen van de Arbeidsinspectie.

• Wat is het verschil met werktijdverkorting?

  Arbeidstijdverkorting (atv) is iets anders dan werktijdverkorting. Je kunt werktijdverkorting aanvragen om de loonkosten te compenseren als je tijdelijk minder werk hebt voor je personeel. Door de enorme vraag naar werktijdverkorting tijdens de coronacrisis had de overheid werktijdverkorting tijdelijk vervangen door het noodfonds NOW.

Ken jij de risico's al?

Jouw bedrijf is goud waard, voorkom uitglijders. Ontdek de gevaren in de horeca, bouw, detailhandel, groothandel, persoonlijke of zakelijke dienst­verlening en beperk je risico's.

Ga voor zekerheid