Werken in de warmte, hoe zit het met de arbo?

Als het menselijk lichaam wordt blootgesteld aan warmte, zowel binnen als buiten, stijgt de lichaamstemperatuur. Een combinatie van hitte en vochtgebrek stelt hoge eisen aan hart en bloedvaten. Dit heet ook wel hittestress.

Hittestress kan verschillende gezondheidsklachten veroorzaken, zoals een hitteberoerte, flauwvallen, kramp, uitdroging en huidaandoeningen. Ook neemt de concentratie af en is de kans op ongelukken dus groter.

Risico werken in de warmte

Werknemers die binnen werken lopen net zo veel risico op gezondheidsklachten bij warm weer als werknemers in de buitenlucht.

Bij werknemers die buiten werken, speelt wel een mogelijk langdurige blootstelling aan direct zonlicht (uv-straling) mee. Naast het gevaar van huidkanker kan een teveel aan uv-straling ook een negatief effect hebben op het afweersysteem.

Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) schat in dat in 12 procent van alle bedrijven wordt gewerkt onder warme omstandigheden.

Risicogroepen warmte

Beroepen als bakkers, koks, tuinmannen, mijnwerkers, bouwvakkers, arbeiders in de papier-, staal- en glasindustrie, brandweerlieden, politiemedewerkers en werkers aan de weg hebben regelmatig te maken met warmte.

De volgende groepen werknemers lopen extra risico:

• zwangere werknemers
• werknemers met een slechte conditie
• werknemers met een extreem laag gewicht (minder dan 50 kilo)
• werknemers met een hoog vetgehalte
• werknemers met hart- en vaatziekten
• werknemers die geneesmiddelen gebruiken

Veilige werkomgeving

Wil je werknemers een veilige werkomgeving bieden en aan de eisen van Arbowet, brandweer, gemeente en verzekeraar voldoen? Regel dan een preventie­abonnement.

Aan de slag

Regels Arbowet bij werken in de warmte

De regelgeving voor werken in de warmte is vastgelegd in het Arbobesluit. Het Arbobesluit is een uitwerking van de Arbowet.

De overheid schrijft in artikel 6.1 van het Arbobesluit dat de temperatuur op de werkplek geen schade mag veroorzaken aan de gezondheid van werknemers.

Arbobesluit warmte

Als werkgever moet je zorgen voor een behaaglijk werkklimaat. Het Arbobesluit schrijft dus niet voor bij welke temperatuur er bijvoorbeeld niet gewerkt mag worden.

Wat exact behaaglijk is of wat een te hoge temperatuur op de werkplek precies is, hangt af van veel verschillende factoren, zoals bijvoorbeeld de omgevingstemperatuur.

Ook thuiswerkplekken moet je meenemen in je arbobeleid. Houd je dus aan de arboregels voor thuiswerkers.

Wat is een behaaglijk werkklimaat?

Bij welke warme temperatuur jouw werknemer op zijn werkplek schade kan oplopen, is lastig vooraf vast te stellen.

Zo spelen naast omgevingstemperatuur ook luchtvochtigheid, luchtsnelheid, warmtestraling, kleding en fysieke inspanning een belangrijke rol.

Werkklimaat testen

De FNV heeft een werkklimaat-app gemaakt die een globale indicatie geeft van de risico’s die een werknemer loopt. Om vast te stellen of werknemers echt risico lopen, zul je een deskundige moeten inschakelen, zoals een arbeidshygiënist.

Zorg dat je werknemers niet bezwijken door de warmte. Maak een hitteplan voor je personeel.

Richtlijnen temperatuur op het werk

Op het Arboportaal, de website van het ministerie van SZW, staan wel een paar richtlijnen voor de juiste temperatuur op het werk. Voor het werken in kantoren en kleine werklokalen zijn er de volgende indicaties (geen wettelijke grenswaarden):

• In de zomer is de ideale temperatuur tussen de 23 en 26˚C.
• Bij temperaturen boven de 26˚C is er sprake van een extra lichamelijke belasting en moet je nadenken over maatregelen
• Voor licht fysiek kantoorwerk geldt een maximum van 28˚C
• Voor intensief lichamelijk inspannend werk geldt een maximum van 26˚C, als er een duidelijk voelbare luchtstroom is. Zonder voelbare luchtstroom mag het niet warmer zijn dan 25˚C.
• Voor zeer lichamelijk inspannend werk geldt een maximum van 25˚C, als er een voelbare luchtstroom is. Anders mag het niet warmer dan 23˚C zijn.

Warmte en de Arbeidsinspectie

Aandacht voor warmte op de werkvloer is belangrijk. De Arbeidsinspectie controleert op naleving van de Arbowet.

Bovendien kan de inspectiedienst na een klacht van een werknemer adviezen geven en je als werkgever manen tot overleg met je werknemers en de ondernemingsraad (OR) over passende maatregelen.

Bedrijf stilgelegd

De inspecteur kan zelfs een eis stellen. Dan moet je doen wat de inspecteur zegt. Als er sprake is van direct gevaar voor werknemers kan je bedrijf zelfs tijdelijk stilgelegd worden. Dat wil je natuurlijk voorkomen.

Eerste hulp bij hittestress en beroertes

In de hitte werken kan gevaarlijk en schadelijk zijn voor werknemers. Het menselijk lichaam moet een lichaamstemperatuur van ongeveer 37 °C hebben. Als het lichaam te hard moet werken om koel te blijven of oververhit raakt, kan een werknemer tekenen van een hittegerelateerde ziekte vertonen.

Voorkom hittestress

Hittestress is de totale warmtebelasting waaraan een werknemer kan worden blootgesteld door de gecombineerde bijdrage van metabole warmte, kleding en omgevingsfactoren (d.w.z. luchttemperatuur en -circulatie, luchtvochtigheid en stralingswarmte). 

Hoe kun je hittestress voorkomen? En wat moet je doen als je werknemers tekenen vertonen van hittegerelateerde ziekte of zelfs een beroerte krijgen door werken in de warmte? In de Handreiking: Hitte op het werk vind je EU-richtlijnen en tips voor het bieden van eerste hulp.

Zorg dat er er altijd voldoende bedrijfshulpverleners aanwezig zijn die eerste hulp kunnen bieden.

Werken in de warmte, 3 tips

Wat kun je doen om werken in de warmte te beperken en je werknemers gezond te houden? Drie tips:

1. Neem het mee in een RI&E
   Besteed aandacht aan werken in hoge temperaturen in een RI&E (Risico-Inventarisatie en -Evaluatie). Met een RI&E krijg je inzicht in je bedrijfsrisico's. Vervolgens kun je aan de slag met de aanpak van deze mogelijke risico’s.
2. Verdiep je verder in het onderwerp
   Lees meer over werken in de warmte, zodat je als werkgever alle ins en outs kent. Op het Arboportaal van de overheid vind je bijvoorbeeld gedetailleerde informatie over werken in de warmte.
3. Maatregelen binnen je bedrijf
   Zorg dat jij en je werknemers precies weten wat te doen als het warm wordt. Geef per temperatuur aan wat de maatregelen zijn. Werk bijvoorbeeld met een tropenrooster. Leg dit vast in je eigen hitteplan.

Arbo experts inschakelen

Gelukkig hoef je het niet alleen te doen. In de Arbowet staan specifieke regels over veiligheid op de werkvloer. Zo moet je bijvoorbeeld ook zorgen voor deskundige ondersteuning op het gebied van veiligheid en gezondheid.

Je bent verplicht een bedrijfsarts in te zetten als dit nodig is. Dit kun je bijvoorbeeld doen via een gecertificeerde arbodienst. Ook bij het verbeteren van de veiligheid op het werk kun je de nodige expertise inschakelen.

Als ondernemer blijf je wel eindverantwoordelijk voor een veilige werkplek en de zorg voor personeel. Bekijk de eisen aan veiligheid op de werkvloer. 

Vragen over werken in de warmte

• Wat zegt de Arbowet over werken in de warmte?

  De belangrijkste richtlijnen voor veilig en gezond werken vind je in de Arbowet en het Arbobesluit. Zo moet je als werkgever zorgen voor een 'behaaglijk werkklimaat'. De temperatuur op de werkplek mag geen schade veroorzaken aan de gezondheid van je personeel.

• Hoe kun je verzuim door warmte beperken?

  Je kunt verzuim beperken door de Arbowet goed toe te passen, arbeidsongevallen te voorkomen en werknemers de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM's) te geven. Houd ook de werkdruk in de gaten. Gebruik de checklist verzuim voorkomen.

• Waarom arboregels toepassen?

  Door arboregels toe te passen houd je werknemers langer fit en gezond. Hierdoor zijn ze duurzaam inzetbaar voor jouw bedrijf. Je bespaart ook veel geld en tijd doordat je langdurig verzuim voorkomt.

• Welke arboregelingen zijn er voor bouw­personeel?

  Om werkgevers in de bouw te helpen bij het toepassen van de arboregels zijn er verschillende regelingen. Zo kun je oudere werknemers eerder laten stoppen door subsidie via de zwaarwerkregeling. Daarnaast zijn er veel hulpregelingen voor gezond doorwerken.

• Wat is een hitteplan?

  In Nederland kennen we het Nationaal Hitteplan. Dit plan is met name bedoeld voor bedrijven en instellingen in de zorgsector. Andere bedrijven kunnen zelf een hitteplan of hitte­protocol maken. Volg daarbij de regels uit het Arbobesluit en een eventuele cao voor jouw personeel.

Ken jij de risico's al?

Jouw bedrijf is goud waard, voorkom uitglijders. Ontdek de gevaren in de horeca, bouw, detailhandel, groothandel, persoonlijke of zakelijke dienst­verlening en beperk je risico's.

Ga voor zekerheid