Wanneer mag je loon inhouden, uitstellen of verlagen?

Een werknemer ontvangt een beloning in ruil voor de arbeid die hij verricht. Op basis van dit principe geldt de regel: geen arbeid, geen loon. Maar die regel mag je niet altijd toepassen.

In sommige situaties moet je als werkgever gewoon salaris betalen, ook als een werknemer daarvoor niet de afgesproken prestatie levert. Dit artikel zet de mogelijke situaties op een rij.

Loon inhouden wegens het niet verrichten van arbeid

In principe hoef je een werknemer geen loon te betalen als hij geen arbeid verricht. Dat geldt bijvoorbeeld in het geval dat een werknemer zonder opgaaf van reden wegblijft van zijn werk.

Je mag de uren die hij niet heeft gewerkt in mindering brengen op zijn salaris. Maar doe dit alleen als je ook achteraf kunt bewijzen dat je werknemer geen goede reden had om niet te werken. Probeer altijd samen tot een oplossing te komen.

Loon inhouden bij afgekeurd verlof 

Dit geldt ook bij ongeoorloofd verlof. Als jij een verlofaanvraag van een medewerker afwijst en hij neemt toch vrij, dan mag je de verlofuren op het loon inhouden.

Je moet wel een goede reden hebben om een verlofaanvraag te weigeren. Die reden moet zwaarder wegen dan het recht van je werknemer om verlof op te nemen.

Komt een medewerker een dag te laat terug van vakantie, dan mag je hem in principe korten op zijn loon. Je kunt ook besluiten een extra vakantiedag af te boeken, bijvoorbeeld als je medewerker buiten zijn schuld te laat is teruggekomen.

Loon inhouden wegens te laat op het werk verschijnen

Als een werknemer te laat komt, zul je niet direct overgaan tot het inhouden van loon. Vastzitten in het verkeer of zich verslapen, dat overkomt iedereen weleens.

Komt iemand met regelmaat te laat, dan zijn disciplinaire maatregelen wel op zijn plaats. Na een aantal waarschuwingen kun je bijvoorbeeld overgaan tot het inhouden van loon over de uren die de werknemer niet heeft gewerkt.

Vastleggen in personeels­dossier

Als de werknemer dit aanvecht, moet je wel kunnen bewijzen dat hij structureel te laat is gekomen. Leg daarom de waarschuwingen vast en voeg deze toe aan zijn personeels­dossier. Je staat het sterkst als je hem deze documenten 'voor gezien' laat tekenen.

Welke stappen kun je zetten als iemand te laat is of helemaal niet komt? Lees het artikel: Werknemer komt niet opdagen, wat nu?

Loon inhouden wegens een staking 

Wordt je bedrijf getroffen door een staking, dan hoef je de werknemers die hieraan meedoen geen loon te betalen.

Werknemers die wel willen werken, maar door de stakers worden tegengehouden, hebben alleen recht op loon als het om een wilde staking gaat.

Bij een georganiseerde staking draagt het personeel collectief de risico’s. Je hoeft dan geen enkele werknemer zijn loon te betalen.

Bestaat de staking uit korte werkonderbrekingen of is het een langzaamaan- of stiptheidsactie? Dan mag je alle werknemers gedurende de actieperiode korten op hun loon, ook degenen die niet meedoen. Dit omdat het in de praktijk moeilijk achteraf is vast te stellen wie aan zo'n actie heeft meegedaan en wie niet. 

Niet volledige loon inhouden

Je mag het loon korten of verlagen, niet in zijn geheel inhouden.

Loon verlagen bij ziekte

Als een werknemer langdurig ziek wordt, moet je hem in principe twee jaar lang doorbetalen. De wet zegt dat een werknemer recht heeft op 70% van zijn laatstverdiende loon. In veel cao’s staat dat een werknemer zelfs recht heeft op 100% loon in het eerste jaar van zijn ziekte.

Valt je bedrijf niet onder zo'n cao, dan mag je het loon van een zieke werknemer dus met 30% verlagen. Voor het eerste jaar geldt wel dat je minimaal het minimumloon moet betalen. Deze eis vervalt voor het tweede jaar.

Hoeveel loon doorbetalen bij ziekte?

Bekijk de regels rond loondoorbetaling bij ziekte.

Een zieke werknemer?

Verzuim van personeel betekent vaak extra admini­stratie en kosten. Je wilt het liefst dat medewerkers snel weer aan de slag gaan. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak van verzuim.

Beperk je risico's

Loon uitstellen of stopzetten bij ziekte

Loondoorbetaling bij ziekte is niet altijd vanzelfsprekend. Meldt een werknemer zich ziek, maar houdt hij zich niet aan de controlevoorschriften (hij komt de afspraak bij de bedrijfsarts niet na, bijvoorbeeld), dan mag je het loon uitstellen. Als achteraf blijkt dat de werknemer inderdaad ziek was, moet je alsnog het loon uitbetalen. 

Geen loon bij ziekte

In de volgende gevallen mag je de loonbetaling zelfs helemaal stopzetten.

• De werknemer heeft zijn ziekte zelf (opzettelijk) veroorzaakt.
• De werknemer heeft bij zijn indiensttreding risico’s of problemen met zijn gezondheid verzwegen.
• De werknemer dient zijn aanvraag voor de arbeidsongeschiktheidsuitkering te laat in.
• De werknemer staat door zijn gedrag zijn eigen herstel in de weg.
• De werknemer werkt niet mee aan een plan voor zijn re-integratie.
• De werknemer weigert het aanbod van passende arbeid.

Vind je het staken van de loonbetaling een te zware sanctie? Dan kun je in deze gevallen ook kiezen voor het uitstellen van het loon. Wel is er grote kans dat je het ingehouden loon dan achteraf toch moet uitbetalen, bijvoorbeeld als je werknemer alsnog aan zijn re-integratieverplichtingen voldoet.

Een besluit tot stopzetting van loon moet je vooraf aan de betrokken medewerker meedelen, uiteraard schriftelijk en met opgaaf van redenen. Doe je dit niet, dan kan de rechter later oordelen dat je het loon alsnog moet betalen.

Loon inhouden bij een arbeidsconflict

Als een van je werknemers zich ziek meldt en niet meer op het werk verschijnt vanwege een arbeidsconflict, zijn er wat betreft de loondoorbetaling twee mogelijkheden.

1. Het arbeidsconflict is jou als werkgever aan te rekenen. Je werknemer heeft recht op loon.
2. Het arbeidsconflict is je werknemer aan te rekenen. Hij heeft geen recht op loon.

Werknemer moet onschuld bewijzen

Bij een arbeidsconflict ligt de bewijslast bij de werknemer. Als hij meent dat hij recht heeft op loon, moet hij aantonen dat jij verantwoordelijk bent voor het conflict. Bovendien moet hij alle mogelijke medewerking verlenen aan het oplossen van het conflict.

Voldoet hij aan deze twee voorwaarden, dan zal een rechter oordelen dat jij het loon moet doorbetalen totdat je werknemer weer aan het werk kan.

Loon inhouden bij een schorsing

Als een werknemer zich misdraagt of op een andere manier over de schreef gaat, kun je hem tijdelijk schorsen of op non-actief stellen. Dit betekent echter niet dat je hem geen loon meer hoeft te betalen.

Je werknemer heeft recht op loon, ook al is de schorsing hem aan te rekenen. De reden hiervoor is dat jij als werkgever je niet eenzijdig mag onttrekken aan jouw deel van de arbeids­overeenkomst (de loonbetaling).

Je moet dus betalen, zelfs als een werknemer zich zeer ernstig heeft misdragen.

Boete opleggen

Je mag een werknemer wel een boete opleggen bij verkeerd gedrag. Dit moet je wel vooraf afspreken. Je kunt bijvoorbeeld een gedragscode maken of gedragsregels vastleggen in een personeels­reglement of personeels­handboek.

Lees meer over het maken van een personeels­reglement.

Loon stopzetten bij ontslag op staande voet

Ontsla je een werknemer op staande voet, dan heeft hij in principe geen recht meer op loon. Hij raakt namelijk per direct zijn baan kwijt en het arbeidscontract wordt ontbonden.

Je mag de loonbetaling dus stopzetten. De werknemer kan wel bezwaar maken tegen het ontslag en een verzoek tot loonvordering indienen bij de rechter.

Loon verlagen wegens economische tegenspoed

Komt je bedrijf in economisch zwaar weer, dan is het verleidelijk om de salarissen van je werknemers aan te passen. Wie weet houd je het hoofd boven water door op personeels­kosten te bezuinigen. Dat klinkt mooi, maar helaas is het bijzonder lastig om eenzijdig de salarissen van je werknemers te wijzigen.

Toestemming nodig bij loonsverlaging

Loon is namelijk een primaire arbeidsvoorwaarde en die mag je niet zomaar wijzigen zonder toestemming van je werknemers. Zelfs niet als in de arbeids­overeenkomst een zogeheten eenzijdig wijzigingsbeding is opgenomen.

Uiteraard mag je je werknemers wel vragen of zij vrijwillig een deel van hun loon willen inleveren om het bedrijf te redden. Het is aan hen om dit wel of niet te doen.

Valt je bedrijf onder een verplichte cao, dan is loonverlaging geen optie. De lonen en overige arbeidsvoorwaarden in een cao staan vast, die kun je nooit wijzigen.

Loon inhouden bij een loonbeslag

Als een overheidsinstantie of schuldeiser beslag laat leggen op het loon van een van je werknemers (loonbeslag), ben je verplicht hieraan mee te werken. In de praktijk betekent dit dat je het loon van je werknemer moet overmaken aan de deurwaarder.

Beslagvrije voet bij loonbeslag

Op een deel van het inkomen mag de deurwaarder geen beslag leggen. Dit is de zogeheten 'beslagvrije voet'. Deze bedraagt 90% van de bijstandsnorm. Dit deel van het loon mag je wel overmaken aan je werknemer, zodat hij in elk geval in zijn basisbehoeften kan voorzien.

Vragen over loon inhouden, uitstellen of verlagen

• Wanneer mag je loon inhouden, uitstellen of verlagen?

  Je mag loon inhouden, uitstellen of verlagen in de volgende gevallen: als afgesproken arbeid niet verricht wordt zonder goede reden, als een werknemer structureel te laat blijft komen, als werknemers deelnemen aan een staking, bij ziekte, bij een arbeidsconflict, bij een schorsing, bij ontslag op staande voet, wegens economische tegenspoed of bij loonbeslag.

• Hoe werkt loon verlagen bij ziekte?

  Als een werknemer langdurig ziek wordt, moet je hem in principe twee jaar lang doorbetalen. Je werknemer heeft recht op minimaal 70% van zijn loon. Volgens veel cao's is dit zelfs 100% in het eerste jaar van ziekte. Valt je bedrijf niet onder een cao, dan mag je het loon van een zieke werknemer dus met 30% verlagen. Maar in het eerste jaar mag je niet onder het minimumloon uitkomen. 

• Mag ik loon inhouden bij economische tegenspoed?

  Loon is een primaire arbeidsvoorwaarde en die mag je niet zomaar wijzigen zonder toestemming van je werknemers. Zelfs niet als in de arbeids­overeenkomst een eenzijdig wijzigingsbeding is opgenomen. Je mag werknemers wel vragen of zij vrijwillig een deel van hun loon willen inleveren om het bedrijf te redden. Dit heet een loonoffer. Het is aan je werknemers om dit wel of niet te doen.

• Wat als een werknemer niet komt opdagen?

  Als je werknemer te laat is of helemaal niet komt werken kun je een paar dingen doen. Natuurlijk probeer je eerst een paar keer te bellen. Als achteraf blijkt dat er geen goede reden is voor zijn afwezigheid, dan kun je hem een waarschuwing geven, een boete opleggen, zijn loon inhouden of zelfs ontslaan. Maar doe dit alleen als je de consequenties vooraf goed hebt vastgelegd. Lees meer in het artikel Werknemer komt niet opdagen, wat nu?

Krijg grip op personeels­kosten

Lees het gratis whitepaper met daarin de waarde van personeel, alle personeels­kosten op een rij en 5 manieren om te besparen.

Download gratis PDF