Pesten op het werk, wat zegt de wet?

‘Hé dikkie!’

Een grappige, goedbedoelde opmerking. Een geintje, dat moet toch kunnen? Toch voelt in Nederland één op de zeven medewerkers zich weleens gepest.

Veel mensen denk onterecht dat pesten alleen plaatsvindt op het schoolplein van de basisschool. Veel mensen ervaren pestgedrag op de werkvloer. De vorm van het pesten is echter vergelijkbaar met het schoolplein.

Er zijn één of enkele pestkoppen, er zijn een groot aantal meelopers, er is één 'slachtoffer' en de leraar (manager/werkgever) doet er weinig of niets aan, of signaleert het niet.

Pesten door verschillende personen

Wanneer iemand op het werk wordt gepest, kan dat door veel verschillende personen gebeuren:

• Pesten kan plaatsvinden door de werkgever of manager. Denk aan: onrealistische targets, onterechte kritiek op de werknemer, onredelijke regels instellen of simpelweg tegen mensen schelden op de werkvloer. Soms proberen werkgevers op die manier iemand aan te moedigen ontslag te nemen.
• Het kan ook gebeuren dat iemand wordt gepest door collega’s. Denk hier bijvoorbeeld aan: iemands werk saboteren, de schuld van het falen van een project afschuiven of iemand buitensluiten.
• Hoewel dat minder vaak voorkomt, kan het ook gebeuren dat er gepest wordt door anderen, zoals klanten, leveranciers of andere externe partijen.

Pesten op het werk valt uiteindelijk meestal direct of indirect onder de verantwoordelijkheid van de werkgever. Als werkgever hoor je werknemers hiertegen te beschermen.

Aanspreekpunt pesten op het werk

Laat werknemers weten waar ze kunnen aankloppen als ze gepest worden. Zorg dat je als werkgever aanspreekbaar bent of dat ze bij hun manager terechtkunnen.

Als iemand gepest wordt door een manager, dan moet de weg vrij zijn om dit te melden bij de directe leidinggevende van de manager of bij een eventuele HR-afdeling.

Komt je gepeste werknemer er helemaal niet uit binnen de organisatie en gaat het pesten op het werk door, dan kan een stap richting een vertrouwenspersoon een goede keuze zijn.

Een vertrouwenspersoon kun je intern aanstellen of via een arbodienst inschakelen. De vertrouwenspersoon is verplicht de aangegeven problemen vertrouwelijk te behandelen en rekening te houden met de privacy van je gepeste werknemer.

Pesten en de regelgeving

Pesten valt volgens de Arbowet (hoofdstuk 1) onder psychosociale arbeidsbelasting. Werkgevers zijn op grond van deze wet verplicht om een beleid te voeren dat erop gericht is om deze vorm van arbeidsbelasting te voorkomen of te beperken.

Het Arbobesluit werkt deze verplichting in afdeling 4, hoofdstuk 2, artikel 2.15 verder uit en verplicht werkgevers om de risico’s in kaart te brengen in een Risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E).

Daarnaast moeten in het Plan van Aanpak maatregelen worden opgenomen ter voorkoming van pesten. Je personeel moet vervolgens worden voorgelicht over de risico’s en de maatregelen die het bedrijf heeft getroffen. Als werkgever moet je al deze acties aantoonbaar uitvoeren.

Het Burgerlijk Wetboek beschermt de werknemer impliciet tegen pestgedrag. Op grond van artikel 7:658 heb je als werkgever een zorgplicht voor de veiligheid van de werkomgeving. Daarbij heb je de verplichting je als goede werkgever te gedragen.

Wet Gelijke Behandeling

Als een werknemer gepest wordt op grond van zijn godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht, nationaliteit, seksuele gerichtheid of burgerlijke staat, dan is er sprake van discriminatie.

Je werknemer wordt dan ook beschermd door de Wet Gelijke Behandeling. In zo'n geval kan je werknemer een klacht indienen bij het College voor de Rechten van de Mens.

Tip

• Kun je een pestende werknemer ontslaan? Lees het artikel: Pesten op het werk, reden voor ontslag?

De opmerking ‘hé dikkie’ kan dus echt niet. Zorg dat je een goed en sluitend beleid hebt op het gebied van pesten. Begin met met een volledige RI&E en laat je werknemers weten hoe zij een vertrouwenspersoon kunnen inschakelen.