Vervanging bij ziekte en zwangerschap

Door ziekte of zwangerschap kan een werknemer lange tijd uit de running zijn. Dit is een risico voor alle ondernemers met personeel. Hoe vang je dit op?

Regels ziekte en zwangerschap

Een zieke werknemer heeft veel rechten. Zo moet je verplicht zijn loon doorbetalen in de eerste twee jaar dat hij ziek is. Daarnaast moet je zorgen voor goede begeleiding tijdens verzuim. 

Een zieke werknemer kost je dus al geld en tijd. Maar wie gaat tijdens zijn afwezigheid zijn werk doen? Voor vervanging is wettelijk niets geregeld. Als ondernemer zul je dus zelf een oplossing moeten zoeken. Ook dat kost je tijd en geld.

Wat kost een zieke werknemer in totaal? Bereken je verzuim­kosten.

Zwangerschap werknemer

Bij zwangerschap gaat het niet om verzuim, maar om verlof. Een zwangere werknemer heeft recht op vier tot zes weken zwangerschapsverlof en minstens tien weken bevallingsverlof.

Het salaris moet je volledig doorbetalen tijdens het zwangerschapsverlof en bevallingsverlof. Je krijgt als werkgever dan wel een uitkering van het UWV.

Maar net als bij ziekte is er geen vergoeding voor vervanging geregeld. Je zult dus zelf op zoek moeten naar een tijdelijke vervanger wegens zwangerschap. En de kosten hiervoor zijn voor eigen rekening.

De loondoorbetaling bij ziekte kun je opvangen met een verzuim­verzekering. Dat geeft je meer ruimte om een vervanger in te huren.

Vervanging bij ziekte

Het gemis van een zieke werknemer kun je op meerdere manieren opvangen. Je kunt het bijvoorbeeld intern oplossen of een vervanger inhuren. 

Welke vorm van vervanging je kiest hangt vooral af van drie factoren:

• Verwachte duur van het verzuim

Vraag bij de ziekmelding direct wanneer je werknemer zelf verwacht weer te kunnen werken. Schakel een bedrijfsarts in voor een professionele prognose van de verzuim­duur. Dan weet je als werkgever waar je aan toe bent en of je een vervanger nodig hebt.

• Functie van je werknemer

Hoe belangrijk is je werknemer? Heeft hij een cruciale functie binnen je bedrijf? Zo ja, dan zul je toch echt iets moeten doen om hem te vervangen. Ga na welke kennis en kunde er nodig is voor vervanging.

• Bedrijfsomvang en werkdruk

Is er binnen je bedrijf ruimte om de zieke werknemer op te vangen? Ga na of je huidige werknemers die extra werkdruk aankunnen. Pas vooral op dat andere werknemers niet overbelast raken en ook uitvallen. Het gebeurt vaak dat ziekte­verzuim voor een domino-effect zorgt binnen een MKB-bedrijf.

Voorkom burn-outs

Denk niet te makkelijk over vervanging. Ook als je zelf de gaten probeert te dichten als ondernemer ligt een burn-out op de loer.

Een zieke werknemer?

Verzuim van personeel betekent vaak extra admini­stratie en kosten. Je wilt het liefst dat medewerkers snel weer aan de slag gaan. Een verzuim­verzekering helpt je bij de aanpak van verzuim.

Beperk je risico's

Vervanging bij zwangerschap

Bij zwangerschap is de periode voor vervanging vaak makkelijker te bepalen. Je kunt uitgaan van 14 tot 16 weken. Overleg met je zwangere werknemer hoe ze haar verlof precies wil invullen en wat de gewenste startdatum is.

Flexibele invulling zwangerschapsverlof

Toch weet je van tevoren nog niet precies waar je aan toe bent. Als je werknemer voor de bevalling nog niet alle zes weken zwangerschapsverlof heeft gebruikt, mag ze het restant inzetten als extra bevallingsverlof.

Ze mag het laatste deel van het bevallingsverlof flexibel opnemen. Vanaf zes weken na de bevalling mag ze de overgebleven dagen verspreid opnemen over een periode van maximaal 30 weken. Dit moet ze uiterlijk drie weken na de bevalling aangeven.

Extra verlof bij zwangerschap

Het kan zijn dat het verlof langer duurt dan verwacht. Bij een meerling is er recht op twee tot vier weken extra verlof. En bij langdurige ziekenhuisopname van het kind kan je werknemer tot tien weken couveuseverlof krijgen.

Ouderschapsverlof

Ook een vader heeft recht op verlof. Denk op tijd na over vervanging. Vraag hem welke periode hij verwacht geboorteverlof en ouderschapsverlof op te nemen.

Vervanger zoeken bij ziekte of zwangerschap

Vervanging van een zieke of zwangere werknemer kun je op meerdere manieren invullen. Hoe vind je nu een goede vervanger? Acht mogelijke oplossingen op een rij:

1. Uitzendkracht

   Via een uitzendbureau kun je een tijdelijke werknemer inhuren als uitzendkracht.

2. Detachering

   Je kunt ook kiezen voor detachering. Bij detachering 'leen' je tijdelijk iemand van een ander bedrijf. De gedetacheerde werknemer staat meestal niet bij jou op de loonlijst.

3. Tijdelijk contract

   Je kunt een vervangende werknemer een tijdelijk contract geven, zoals een jaarcontract of een contract voor een aantal maanden. Dit gebeurt vaak bij vervanging door zwangerschap, omdat je genoeg tijd hebt voor de werving en selectie.

4. Nulurencontract

   Met een nulurencontract heb je meer flexibiliteit. De vervangende werknemer kun je dan oproepen als het nodig is. Dit is handig bij vervanging door ziekte.

5. Min-maxcontract

   Een min-maxcontract is ook een oproepcontract. Je spreekt dan alleen een minimum en een maximum aantal uren af met je werknemer.

6. Vast contract

   Misschien zat je al langer over groei na te denken en is de tijdelijke afwezigheid van je werknemer de druppel. In dat geval kun je op zoek gaan naar definitieve uitbreiding. Je kunt een nieuwe werknemer direct een vast contract geven.

7. Stage

   Je zou ook een stagiair of stagiaire kunnen zoeken om een aantal taken over te nemen. Je bent dan wel gebonden aan een bepaalde stageperiode. Maar misschien komt het net goed uit.

8. Zelfstandige inhuren

   Je kunt ook een zzp'er inhuren om bepaalde werkzaamheden te doen. Let er wel op dat je voldoet aan de wetgeving en er geen verkapt dienstverband ontstaat. Check het met de webmodule inhuur zelfstandigen.

Waar vind je een goede vervanger?

Druk op bovenstaande links voor meer informatie over de gewenste vorm van vervanging. Lees ook hoe je een nieuwe werknemer in dienst neemt.

Vervanging ondernemer bij ziekte of zwangerschap

Als ondernemer kun je zelf ook ziek worden. En wellicht heb je als vrouwelijke ondernemer een kinderwens en word je zwanger. In deze gevallen kan een vervanger nodig zijn.

Net als bij vervanging van een werknemer kun je ervoor kiezen dit intern of extern op te lossen. Je kunt mogelijk één van bovenstaande oplossingen benutten. Of misschien kan een compagnon bijspringen. Je kunt ook een collega-ondernemer vragen wat werk over te nemen.

Vergoeding zieke of zwangere ondernemer

Hoe ga je het financieel redden als je tijdelijk niet kunt werken door ziekte of zwangerschap? Mogelijk heb je al een financieel vangnet voor jezelf. Bereken wat je precies nodig hebt per maand.

Met een arbeidsongeschiktheids­verzekering (AOV) regel je een stabiel inkomen bij ziekte. Bij sommige AOV's is er ook een extra uitkering bij zwangerschap. Controleer van tevoren hoe hoog de uitkering is en wat de voorwaarden zijn.

Je kunt de uitkering van de AOV naar eigen wens gebruiken. Als je al in je eigen levensbehoeften kunt voorzien, zou je het geld kunnen gebruiken om een vervanger te zoeken en te betalen.

AOV, ja of nee?

Lees meer over de afwegingen en oplossingen voor ondernemers in het artikel AOV, ja of nee?

Vragen over vervanging bij ziekte en zwangerschap

• Wat is vervanging bij ziekte en zwangerschap?

  Als jij of je werknemer ziek of zwanger wordt heb je mogelijk een vervanger nodig. In de periode dat jij of je werknemer niet kan werken kan iemand anders het werk (deels) overnemen. Vervanging bij ziekte en zwangerschap kan nodig zijn voor de continuïteit van je bedrijf.

• Wanneer is een vervanger nodig?

  Of je een vervanger oproept bij ziekte of zwangerschap hangt af van meerdere factoren. Vraag je af: kan het werk blijven liggen? Wat zijn de financiële en praktische gevolgen? Kan het werk door iemand anders overgenomen worden? Door wie? Wat gaat dat kosten en opleveren? Dit soort vragen helpen je af te wegen of vervanging rendabel is.

• Waar vind je een vervanger bij ziekte en zwangerschap?

  Er zijn meerdere opties om een zieke of zwangere werknemer te vervangen. Je kunt iemand (tijdelijk) in dienst nemen. Je zou ook een invalkracht of oproepkracht kunnen vragen om in te vallen. Bijvoorbeeld iemand met een nulurencontract. Daarnaast kun je via een uitzendbureau of detacheerder tijdelijk personeel inhuren. Of wat dacht je van een zzp'er of een stagiair(e)? Kies de optie die bij je past en zoek bijvoorbeeld online naar passend aanbod.

• Hoe zorg je voor financiële compensatie bij ziekte of zwangerschap?

  Je zou van tevoren een eigen spaarpotje kunnen aanleggen voor dit soort gevallen. Daarnaast biedt een verzuim­verzekering uitkomst bij de loondoorbetaling van zieke werknemers. Voor een zwangere werknemer krijg je compensatie van het UWV tijdens haar verlof. En voor het geval je zelf ziek of zwanger wordt is een AOV nuttig.

• Wat is een AOV?

  AOV staat voor arbeidsongeschiktheids­verzekering. Deze verzekering is er voor een ondernemer die zeker wil zijn van zijn inkomen als hij door ziekte (tijdelijk) niet (volledig) kan werken. Een AOV kan ook voor een extra uitkering bij zwangerschap zorgen.

Wat kost een AOV voor jou?

Iedereen kan ziek worden of een ongeval krijgen. Met een AOV bescherm je jouw inkomen bij arbeidsongeschiktheid. Op deze pagina vind je premie-voorbeelden.

Ik wil meer weten