Burn-out, wat is het en hoe voorkom je het?

Veel werknemers hebben last van burn-outklachten. Hierdoor zijn ze bijvoorbeeld emotioneel uitgeput door het werk en voelen ze zich leeg aan het eind van een werkdag.

Nederland telt steeds meer werkenden met burn-outklachten. Bijna een kwart van al het verzuim in 2023 werd veroorzaakt door langdurige stressgerelateerde klachten. Het gaat daarbij om de diagnoses spanning, overspanning of burn-out. 

Met stressgerelateerde klachten zijn medewerkers gemiddeld 240 dagen niet volledig aan het werk. Bij een burn-out is dit zelfs 300 dagen.

Het langdurend verzuim (langer dan 6 weken) door stressgerelateerde klachten steeg in 2023 met 11% ten opzichte van 2022. Dat blijkt uit cijfers van arbodienstverleners ArboNed en HumanCapitalCare.

Langdurige werkstress kan uiteindelijk leiden tot een burn-out. Wat wordt hier precies onder verstaan en hoe voorkom je dat het zover komt?

Wat is een burn-out?

Een burn-out wordt meestal omschreven als een werkgerelateerde psychische aandoening. Dat komt doordat de oorzaak in veel gevallen ligt in het werk, hoewel dit overigens niet altijd zo hoeft te zijn.

Werknemers met een burn-out kunnen te maken krijgen met extreme vermoeidheid. Ze zien bijvoorbeeld als een berg op tegen een werkdag.

Batterij is op

Ze zijn prikkelbaar, voelen zich gejaagd en kunnen zich niet meer goed ontspannen. Na een dag werken voelen ze zich volledig uitgeput. Het is alsof hun batterij helemaal opgebruikt is.

Andere werkhouding

Werknemers met een burn-out kunnen een afstand tot het werk ervaren. Ze voelen zich minder betrokken bij hun werkzaamheden dan voorheen. Vaak zie je een vorm van onverschilligheid of zelfs cynisme met betrekking tot de werkomgeving ontstaan.

Ten slotte kan onzekerheid de kop opsteken. Werknemers hebben dan het gevoel slechter te presteren op het werk dan vroeger. Ze zijn minder geconcentreerd, laten vaker steken vallen en hun werktempo gaat omlaag.

Oorzaken van een burn-out

Volgens TNO ontstaat stress op het werk vaak als een werknemer niet de tijd en mogelijkheden krijgt om te voldoen aan zijn functie-eisen. Een andere oorzaak van werkstress zijn conflicten op het werk. Meer dan een kwart van de werkenden heeft vorig jaar minimaal één keer een arbeidsconflict gehad.

De oorzaken van een burn-out worden vaak verklaard met het zogenoemde job demands-resources model. Dit model gaat uit van werkeisen (job demands) en hulpbronnen (resources):

Bij werkeisen kun je denken aan een hoge werkdruk en bij hulpbronnen aan regelmogelijkheden voor je werknemers. Als werkeisen en hulpbronnen met elkaar in balans zijn, dan kunnen werkgever en werknemer samen stevige prestaties neerzetten.

Maar heeft je medewerker onvoldoende hulpbronnen ter beschikking om aan de werkeisen te voldoen, dan ligt werkstress of zelfs een burn-out op de loer.

Welke risico's loop ik?

Een adviseur kan je helpen. Hij brengt de risico’s in je bedrijf in kaart en geeft advies om deze te beperken of af te dekken.

Ik wil advies

Burn-out voorkomen

Het voorkomen van een burn-out is een gezamenlijke verantwoordelijkheid van de werkgever en de werknemer. Als je hiermee aan de slag gaat, dan is dit in het belang van jou als werkgever. Dit draagt namelijk bij aan het terugdringen van ziekte­verzuim.

Aan de ene kant kun je aan de slag gaan met de werkeisen. Dan gaat het vooral om de werkdruk. Je kunt dit onderwerp bijvoorbeeld bespreekbaar maken tijdens gesprekken met werknemers.

Voorbeelden werkeisen

Meer voorbeelden van werkeisen zijn een slechte werksfeer, lawaai op de werkplek, gebrek aan hygiëne, zwaar en onveilig werk en onzekerheid over het werk.

Aan de andere kant kun je zorgen voor voldoende hulpbronnen. Hiermee verklein je de kans op burn-outklachten. Dat doe je onder meer door werknemers regelmogelijkheden te geven.

Geef werknemers bijvoorbeeld de ruimte om het werk grotendeels zelf in te richten. Laat ze bepalen in welke volgorde ze het werk doen of welke invulling ze eraan geven.

Meer voorbeelden van hulpbronnen zijn de steun van de leidinggevende en collega’s, de kans om zichzelf te ontwikkelen in het werk en een goede afstemming van het werk op het privéleven.

Voorkom verzuim door psychische klachten. Benut 4 tips voor werkgevers van arbeidspsycholoog Jochem Douwes van ArboNed.

Werknemer met burn-out helpen

De oorzaak van een burn-out kan per persoon verschillen. Bovendien heeft niet iedereen onder dezelfde omstandigheden evenveel last van overbelasting. De preventie en aanpak van burn-out is voor iedere situatie en voor iedere werknemer dus anders.

Houd als werkgever de vinger aan de pols. Blijf alert op signalen van werkstress en ga regelmatig in gesprek met je medewerkers. Check hoe het met ze gaat en of ze nog over voldoende hulpbronnen beschikken om prettig te werken.

Re-integratie na burn-out

Als een werknemer een burn-out heeft, moet je als werkgever extra voorzichtig zijn. Samen met je arbodienst en de bedrijfsarts kun je een werknemer stap voor stap helpen richting herstel. Hoe gaat dat precies?

• Lees het artikel over re-integratie na een burn-out.

Verzuim­verzekering

Heb je een ziekte­verzuim­verzekering afgesloten? Dan krijg je vaak ook ondersteuning tijdens de re-integratie. Denk aan een verzuim­coach die jouw sparringpartner is bij vragen. Ook kun je een vast aanspreekpunt krijgen bij de arbodienst.

Bij je verzuim­verzekering kun je daarnaast extra budgetten meeverzekeren. Deze budgetten kun je bijvoorbeeld inzetten om een werknemer met een burn-out weer aan de slag te helpen.

Neem contact op met een verzekerings­adviseur als je meer wilt weten over de voorwaarden en de mogelijkheden. Wil je direct weten wat de kosten zijn voor jouw onderneming? Vraag dan een offerte aan.

Ziekte­verzuim­verzekering

Verlaag de risico's en onverwachte kosten van ziek personeel met een verzuim­verzekering, ontdek wat dit voor jouw onderneming kan betekenen.

Bekijk de oplossingen

Vragen over burn-out en verzuim

• Wat is psychisch verzuim?

  Als je werknemer niet kan werken vanwege mentale klachten is er sprake van psychisch verzuim. Vaak gaat het om een burn-out door werkstress. Maar het kan ook gaan om een posttraumatische stressstoornis (PTSS) of een depressie. Dit kan door het werk ontstaan en/of de privésituatie van je werknemer.

• Hoe voorkom je burn-outs op het werk?

  Je kunt als werkgever en leidinggevende burn-outs voorkomen door te letten op bepaalde signalen. Let vooral op de oorzaken van werkstress binnen je bedrijf. Blijf in gesprek met je werknemer en pas het werk aan waar mogelijk. In de checklist verzuim voorkomen ontdek je slimme manieren om werkstress en verzuim te beperken binnen je bedrijf.

• Wanneer een bedrijfsarts inzetten bij burn-out werknemer?

  De wet zegt dat je binnen een week na de ziekmelding je arbodienst of individuele bedrijfsarts op de hoogte moet brengen. Je arbodienst of verzekeraar kan je vragen dit op de eerste ziektedag al te doen. Je arbodienst of bedrijfsarts gaat je vervolgens helpen de juiste stappen te zetten.

• Wat zijn de verplichtingen bij burn-outs?

  Je bent verplicht te zorgen voor een goede begeleiding van zieke werknemers. De belangrijkste verplichtingen staan in de Arbowet en de Wet verbetering poortwachter. Op basis van deze twee wetten kun je zelf een arbobeleid samenstellen voor jouw bedrijf. In je cao kunnen aanvullende verplichtingen staan voor arbeidsomstandigheden en ziekte­verzuim in jouw branche. Lees meer over goede re-integratie na een burn-out.