Hoe voorkom je werkstress?

Werkstress, wat is de oorzaak?

1. Werkstress is subjectief

Eén van de benaderingen van werkstress is dat werkstress subjectief is. De ervaring van werkdruk kan tot werkstress leiden als je niet in staat bent om goed met de ontstane werkdruk om te gaan.

Werkdruk hangt af van bijvoorbeeld de hoeveelheid werk, de organisatie van het werk, de werkomstandigheden of de mentale belasting van het werk. Als deze factoren in het werk aanwezig zijn, dan kan dit leiden tot werkdruk. Of dat zo is hangt onder andere af van de energiebronnen van een medewerker.

Energiebronnen zijn de mate van steun, autonomie, feedback, collegialiteit die iemand krijgt of ervaart. Maar ook de afwisseling in het werk, de mogelijkheid tot ontwikkeling en scholing. Een cruciaal aspect in het ontstaan van werkdruk is de wijze waarop we met alle eisen omgaan die op ons afkomen.

2. De context van werkstress

Een andere benadering heeft te maken met de context waarbinnen de werkstress ontstaat. Organisaties hebben hierin ook een rol. Is dat wat een bedrijf wil wel mogelijk?

Als dit niet het geval is dan kan het gebeuren dat elke leidinggevende een opdracht heeft om maximaal rendement te halen en dat de medewerkers vooral worden aangesproken op de prestatie.

Als er dan alleen oog is voor wat niet goed is gegaan, dan raken medewerkers steeds gestrester en loopt het verzuim op. Het ligt nooit helemaal aan de organisatie of helemaal aan de medewerker.

De grootste uitdaging is dat je als organisatie voldoende uitdaging aan medewerkers biedt, je deze doelen goed afstemt op je medewerkers en continu volgt of de medewerker nog in staat is om de gewenste bijdrage te leveren.

Waarom maken we onszelf zo druk?

Het is lastig om voor een ander te benoemen waarom iemand zich zo druk maakt. Er is een groot verschil tussen de verandersnelheid van bijvoorbeeld techniek en personen. Techniek ontwikkelt zich veel sneller dan de mens. Zeker in deze tijd. Organisaties zijn doorgaans weer trager in het veranderen.

Als je als mens denkt dat je op alle vlakken moet bijblijven en als je bang bent dat je de boot gaat missen, dan creëer je in je hoofd druk. Je laat je leiden door hetgeen je denkt te moeten doen. Het continu reageren op prikkels heeft als nadeel dat er een gejaagd gevoel ontstaat. Je laat je te vaak afleiden, bent aan het einde van de dag doodmoe, maar ontevreden over wat je hebt bereikt. Die negatieve evaluatie leidt tot stress.

Waarom lopen sommigen meer risico op werkstress?

Vanuit de wetenschap zijn hier verklaringen voor gegeven. Het menselijk lichaam heeft twee belangrijke stressystemen: het autonome zenuwstelsel en de hypofyse-bijnieras.

Het autonome zenuwstelsel is betrokken bij een snelle reactie op stress. Het bestaat uit twee deelsystemen, het sympathische en het parasympatische zenuwstelsel. Deze reageren samen op stressoren door de hartslag en de bloeddruk zo goed mogelijk aan te passen aan de situatie. Verhoogde activiteit van het autonome zenuwstelsel en de hypofyse-bijnieras ligt mogelijk ten grondslag ligt aan latere stressklachten.

Maar het kan ook zo zijn dat de stress een verhoogde activiteit van de stressystemen veroorzaakt. In het algemeen zie je dat het vertrouwen dat mensen hebben in hun eigen vermogen om specifiek gedrag in verschillende omstandigheden uit te voeren, bepalend is voor het ontstaan van stress. Als je dit vertrouwen in je leven niet hebt ontwikkeld, dan is de kans groter dat je eerder last van stress gaat krijgen.

Hoe kun je werkstress herkennen?

Als je weet welke signalen duiden op stress dan kun je daarop anticiperen. Elk persoon heeft andere stresssignalen. De één krijgt pijn in de nek en de ander merkt dat hij kortaf wordt. Weer iemand anders gaat slechter slapen of gaat piekeren. Er zijn tientallen signalen die aangeven dat je overbelast raakt. De kunst is om hier effectief op te reageren.

Hoe kun je werkstress voorkomen?

Als werkgever kun je veel doen, maar er zijn geen eenvoudige antwoorden. Veel organisaties bieden allerlei trainingen en workshops aan, deze zijn vast behulpzaam, maar geven geen oplossing voor de langere termijn.

Vanuit Perspectief bieden we op organisatie-, leidinggevende- en persoons­niveau diverse oplossingen aan, maar er is meer nodig dan dat. Als je als organisatie aan de slag wil met het verminderen van werkstress en daarmee met het verhogen van de duurzame inzetbaarheid van je mensen, dan moet je bereid zijn om de handen uit de mouwen te steken.

Je moet de pijn onder ogen willen zien en beseffen dat het veranderen een moeizaam proces zal zijn. Als je dat doet en je houdt vol, dan levert dat ook wat op. Dan kan het zo maar zijn dat de medewerkers met meer plezier naar het werk gaan, dat de klanttevredenheid toeneemt en dat de kosten verminderen.