Stukloon, wat is het en hoe werkt het?

Wat is stukloon?

Stukloon is een vorm van prestatiebeloning. Van oudsher kun je het tegenkomen bij werkzaamheden als:

• groente en fruit plukken;
• pakketten bezorgen;
• kledingproductie;
• administratieve werkzaamheden.

Voorbeelden stukloon

Er zijn veel voorbeelden van stukloon. Denk bijvoorbeeld aan een seizoenswerker die je betaalt per kilo geplukt fruit. Of een postbezorger die extra kan verdienen als hij meer poststukken bezorgt. Zo kun je per functie een afspraak maken over de beloning van goede prestaties.

Regels stukloon

Per 1 januari 2018 gelden nieuwe regels voor stukloon. Deze regels maken het voor de Arbeidsinspectie eenvoudiger om te bepalen of een werknemer met stukloon het wettelijk minimumloon krijgt. Daarnaast moet het zorgen voor meer duidelijkheid bij werkgevers en werknemers.

Stukloon is een van de meest bekende vormen van prestatiebeloning. Maar je kunt ook kiezen voor variabel loon, provisie, winstdeling, loonsverhoging of een cadeau. Bekijk 6 voorbeelden van prestatieloon.

Groeien met personeel

Samen met personeel werk je aan de groei van je bedrijf. Wil je weten wat daarbij in de weg kan staan? Met een adviseur breng je dit in kaart.

Ik wil advies

Hoe gaat stukloon in zijn werk?

Wil je werknemers betalen met stukloon? En geldt voor jouw bedrijfstak geen uitzondering (zie hierna)? Dan zul je op het volgende moeten letten:

Wettelijk minimumloon

Een werknemer die je betaalt met stukloon, moet voor elk gewerkt uur minstens het wettelijk minimumloon verdienen. Als een werknemer één uur werkt en niet zorgt voor de gewenste productie, moet je hem dus nog steeds het minimumloon betalen. 

Om te bewijzen dat er geen sprake is van onderbetaling, moet je zorgen voor een goede administratie. Daarin registreer je het aantal uren dat je werknemers aan het werk zijn en het loon dat zij daarmee verdienen.

Voor het minimumloon moet je in de basis dus rekening houden met het aantal uren dat iemand werkt. Ook bij betaling in stukloon.

Loon dat het minimumloon te boven gaat

Het stukloon is dus van betekenis voor het loon dat het minimumloon te boven gaat. Dit betekent dat je waarschijnlijk toezicht zult houden op de werkzaamheden van je werknemer. Op die manier weet je of de productie ook klopt met het loon dat hij verdient en kun je eventueel bijsturen.

Het minimumloon wordt twee keer per jaar vastgesteld, op 1 januari en 1 juli. Daarbij moet je rekening houden met wat in jouw bedrijf telt als een volledige werkweek. Op basis hiervan kun je het minimumloon per uur berekenen. Vanaf 1 januari 2024 is er een minimum uurloon.

Uitzondering op regels stukloon

In sommige gevallen kunnen werkgevers onvoldoende toezicht houden op de werkzaamheden en heeft de werknemer een zekere vrijheid om de werkzaamheden zelf in te richten. Voor deze werkzaamheden bestaat er een mogelijkheid om af te wijken van de regels voor stukloon.

Norm voor stukloon

Je kunt niet zomaar gebruikmaken van deze uitzondering op de regels. Hiervoor moet je namelijk aankloppen bij een werkgeversorganisatie. Die kan vervolgens, al dan niet samen met een vakbond, een stukloonnorm vaststellen. Dit is een berekening van de tijd die een werknemer redelijkerwijs nodig heeft voor het werk.

De Stichting van de Arbeid moet de stukloonnorm vervolgens beoordelen. Dit overlegorgaan kan daarna een verzoek indienen bij de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Als aan de criteria is voldaan, kan de minister een stukloonnorm voor een bedrijfstak bepalen.

Voordelen en nadelen van stukloon 

Stukloon kan voor sommige werkgevers aantrekkelijk zijn. Een voordeel is bijvoorbeeld dat het de productiviteit kan verhogen. Werknemers hebben namelijk de kans om bovenop het wettelijk minimumloon extra te verdienen door meer gedaan te krijgen.

Daarnaast heeft stukloon ook nadelen. Als je werknemers op deze manier betaalt, ligt bijvoorbeeld de nadruk op de kwantiteit en niet op de kwaliteit. Daar komt bij dat stukloon een slechte naam heeft gekregen door onderbetaling in bepaalde sectoren.

Deze manier van belonen kan een averechts effect hebben. Bij sommige werknemers werkt het verstikkend. De werkdruk wordt dan te groot, waardoor ze juist minder presteren. Of het leidt zelfs tot ongezonde concurrentie op de werkvloer en individualisme.

Daarnaast kost het je bedrijf geld als de stuklonen niet in lijn zijn met de extra winst die erdoor wordt behaald. Het kost natuurlijk ook de nodige tijd om een goed systeem van stuklonen in te voeren.

Administratie stukloon

Wil je toch betalen met stukloon? Dan zul je hoe dan ook je administratie goed op orde moeten hebben. Zorg dat je de productie goed kunt meten en prestaties elke dag vastlegt. Op deze manier kun je bij een eventuele controle van de Arbeidsinspectie namelijk aantonen dat je werknemers het minimumloon betaalt.

Vermeld de productie van je medewerker en bijbehorende beloning ook op de loonstrook. Dat is verplicht.

Ken jij de risico's al?

Jouw bedrijf is goud waard, voorkom uitglijders. Ontdek de gevaren in de horeca, bouw, detailhandel, groothandel, persoonlijke of zakelijke dienst­verlening en beperk je risico's.

Ga voor zekerheid

Vragen over stukloon en minimumloon

• Waarom stukloon invoeren?

  Met stukloon stimuleer je medewerkers om productiever te zijn. Het kan ze aansporen gericht te werken aan hun persoonlijke prestaties. Dit zorgt ervoor dat je bedrijf groeit en je werknemers betrokken blijven bij de bedrijfsdoelen. Je kunt stukloon individueel toekennen of aan meerdere werknemers tegelijk als zij in teamverband een bepaald productiedoel hebben gehaald.

• Betaal je loonheffing over stukloon?

  Ja, over stukloon moet je ook loonheffingen betalen. Het stukloon moet apart op de loonstrook worden vermeld. Deze prestatiebeloning is wel iets anders dan vakantiegeld en een eindejaarsuitkering of dertiende maand. Dat zijn namelijk vaste beloningen die los staan van een bepaalde prestatie. Al deze beloningen worden door de belastingdienst als onderdeel van het totale loon gezien.

• Hoeveel loon moet ik betalen in mijn branche?

  De loonkosten in je branche vallen meestal hoger uit als er een cao van toepassing is. In de cao staat vaak een hoger minimumloon dan het wettelijk minimumloon. In een cao kunnen ook bepalingen staan over indirecte loonkosten (secundaire arbeidsvoorwaarden) en overige personeels­kosten. Bekijk een overzicht van cao's.

• Wanneer is minimumloon verplicht?

  Het minimumloon geldt voor alle werknemers vanaf 21 jaar tot aan de AOW-leeftijd. Voor werknemers van 15 jaar, 16 jaar, 17 jaar, 18 jaar, 19 jaar en 20 jaar geldt een minimum jeugdloon. Dit loon is gebaseerd op een percentage van het minimum loon voor volwassenen. De jeugdlonen stijgen elk halfjaar mee met het standaard minimum loon. Ook werknemers die stukloon ontvangen mag je nooit minder betalen dan het minimumloon.

• Hoe kun je besparen op loonkosten?

  Er zijn slimme manieren om te besparen op loonkosten. Maak bijvoorbeeld gebruik van subsidies, geef een prestatieloon en beperk onnodige personeels­kosten met de juiste verzekeringen. Lees meer over slim besparen in een gratis whitepaper over personeels­kosten.