Prestatieloon personeel, 6 voorbeelden

Veel bedrijven werken al met een vorm van prestatiebeloning. Hoe kun jij personeel extra motiveren met een financiële prikkel? Welke vormen van prestatiebeloning zijn er?

Wat is prestatieloon?

Prestatieloon is een beloning naar aanleiding van een bepaalde prestatie. Vaak gaat het om een loonsverhoging of een eenmalige bonus. De prestatiebeloning wordt gewoonlijk aan het einde van een afgesproken periode toegekend. Bijvoorbeeld na een jaar, een kwartaal of een maand.

Waarom prestatieloon?

Deze financiële prikkel moet ervoor zorgen dat je werknemers beter presteren. Het kan hen motiveren een stapje extra te zetten. Je kunt zo ook slim je loonkosten koppelen aan het bedrijfsresultaat.

Een bonus is een van de meest bekende vormen van prestatiebeloning. Maar je kunt ook kiezen voor variabel loon, provisie, winstdeling, loonsverhoging of een cadeau. Bekijk hieronder zes voorbeelden van prestatieloon.

Soorten prestatieloon

In onderstaande infographic zie je enkele voorbeelden van prestatiebeloning of prestatieloon:

Bonus

Een bonus is een extra financiële beloning - een geldbedrag bovenop het afgesproken loon. Je kunt een werknemer spontaan een bonus geven na een goede prestatie.

Je kunt ook een bonus afspreken die gekoppeld is aan een vooraf bepaalde prestatie of een bepaald doel. Zo motiveer je een werknemer dat doel te halen. Een bonus wordt vaak maar één keer per jaar uitgekeerd.

• Bijvoorbeeld: Een werknemer heeft dit jaar goed gepresteerd. Hij krijgt een eindejaarsbonus van 500 euro.

Je kunt een bonus individueel toekennen of aan meerdere werknemers tegelijk als zij in teamverband goed hebben gepresteerd. Een teambonus dus.

Krijg grip op personeels­kosten

Lees het gratis whitepaper met daarin de waarde van personeel, alle personeels­kosten op een rij en 5 manieren om te besparen.

Download gratis PDF

Variabel loon

Je geeft een werknemer een vast basisloon. Daarbovenop geef je een bepaald percentage aan extra loon dat gekoppeld is aan zijn prestatie.

• Bijvoorbeeld: Je werknemer presteert goed - hij krijgt deze maand twee procent extra loon. Een maand later presteert hij uitstekend - hij krijgt vijf procent extra loon.

Je kunt het variabele loon dus koppelen aan het functioneren van je werknemer. Bij een periodiek beoordelingsgesprek of functioneringsgesprek kun je bepalen welk percentage extra loon hij de komende periode krijgt.

De periode en de percentages kun je zelf bepalen. Meestal gaat het om percentages van 2 tot maximaal 10 procent.

Het vaste basisloon mag niet onder het wettelijke minimumloon zijn. Je mag bij een slechte prestatie geen negatieve percentages hanteren (dus minder geld geven dan het afgesproken basisloon), tenzij je werknemer hier schriftelijk mee akkoord gaat.

Provisie

Provisie of provisieloon is een vorm van variabel loon. Vaak gaat het om extra loon dat gekoppeld is aan een makkelijk meetbaar doel - een KPI. Denk aan: het aantal verkochte producten of diensten. Vaak werken verkoopmedewerkers op basis van provisie.

• Bijvoorbeeld: Werknemer Henk verkoopt deze maand 20 abonnementen. Hij ontvangt 200 euro extra loon.

Ook hier geldt dat het loon nooit onder het minimumloon mag komen. Je mag personeel ook niet financieel straffen bij een slechte prestatie (loon in mindering), tenzij je dit contractueel afspreekt.

In sommige gevallen wordt de term provisieloon ook gebruikt voor een percentage van de totale omzet of winst van het bedrijf in een bepaalde periode (winstdeling - zie hieronder). 

Loonsverhoging

Je kunt ook voor een loonsverhoging kiezen om je werknemer te belonen en te blijven motiveren. Bij een loonsverhoging beloof je een werknemer meer salaris. Dit leg je vast in een nieuw contract of een toevoeging op het vorige arbeidscontract.

• Bijvoorbeeld: Werknemer Nicole heeft een goed half jaar achter de rug. Je verhoogt haar brutoloon. Vanaf nu krijgt ze 120 euro meer per maand.

Op welk moment geef je loonsverhoging?

Loonsverhoging kun je op ieder moment geven. Vaak wordt gekozen voor een loonsverhoging rond de jaarwisseling of om het halfjaar. Ook is een loonsverhoging mogelijk bij een overgang naar een nieuw contract, bij promotie of bij (tijdelijke) uitbreiding van de taken en verantwoordelijkheden.

Periodieke loonsverhoging

Je kunt ook verplicht zijn een periodieke loonsverhoging te geven, bijvoorbeeld als dit in je cao staat of als je werknemer onder het minimumloon dreigt te komen. Het is goed dit ieder halfjaar (voor 1 januari en voor 1 juli) te controleren.

Winstdeling

Bij een winstdeling profiteren al je werknemers van de behaalde omzet of winst van je bedrijf. Je kunt zelf bepalen welk percentage of bedrag passend is, bij welke omzet of winst, en over welke gemeten periode.

Als je dit vooraf kenbaar maakt, zal je personeel waarschijnlijk meer motivatie krijgen om bij te dragen aan de winst van het bedrijf. 

• Bijvoorbeeld: Je bedrijf heeft dit kwartaal een winst behaald van 10.000 euro. Je werknemers ontvangen allemaal, zoals afgesproken, 1 procent van de winst: 100 euro.

Bereken goed welk percentage passend is. Als je bij bovenstaand voorbeeld 100 werknemers hebt, houd je niets meer over. Denk dus ook aan mogelijke personeels­groei en het bijstellen van je winstdoelen en percentages.

Cadeau

Natuurlijk hoef je niet altijd geld te geven om een werknemer extra te belonen. Een cadeau kan soms meer effect hebben. Denk niet alleen aan het jaarlijks kerstpakket, maar vooral aan spontane, persoonlijke cadeaus.

Als een werknemer de afgelopen periode hard heeft gewerkt of een moeilijke periode heeft gehad, is een attent cadeau een mooie manier om je waardering te laten zien.

• Bijvoorbeeld: Werknemer Ans is na haar ziekte weer een maand volledig aan het werk. Je geeft haar een grote bos bloemen en een boekenbon.

Werkkostenregeling

De meeste cadeaus vallen onder de werkkostenregeling. Kijk hoe je hier slim gebruik van kunt maken.

Aandachtspunten bij prestatieloon

Als je gaat werken met prestatieloon, moet je wel rekening houden met een paar belangrijke aandachtspunten. Zoals:

1. Nooit minder dan het minimumloon
   Als je met prestatiebeloningen gaat werken mag het niet tot een situatie leiden die in strijd is met de Wet minimumloon en minimumvakantiebijslag (WML). Ook al presteert een medewerker niet goed, hij heeft in ieder geval recht op het minimumloon. Bovenop het minimumloon ben je als werkgever vrij om de verdere beloning in te richten.

2. Duidelijke voorwaarden
   Zorg dat de prestatie en de beloning van tevoren helder zijn. Dan weet je werknemer waarvoor hij het doet. Pas de beloning niet tussentijds aan. Dit kan tot vervelende misverstanden en zelfs rechtszaken leiden. Teleurstelling of een conflict na een bepaalde prestatie – daar zit niemand op te wachten.

3. Objectieve doelen
   Spreek ieder jaar nieuwe doelen af, eventueel in overleg met je medewerker. Denk bij ieder type medewerker na of er een goed te meten prestatie te behalen is - het liefst een objectief doel, zodat er geen misverstand over kan bestaan. Werk bijvoorbeeld met KPI's voor personeel.

4. Denk na over de nadelen
   Prestatieloon kan een averechts effect hebben. Bij sommige werknemers werkt het verstikkend. De werkdruk wordt dan te groot, waardoor ze juist minder presteren. Of het leidt zelfs tot ongezonde concurrentie op de werkvloer en individualisme. Houd dus in de gaten wat de effecten zijn binnen jouw bedrijf.

5. Selecteer de juiste werknemers
   Je bent niet verplicht prestatieloon in te voeren voor het hele bedrijf. Denk goed na welk werknemers deze financiële prikkel nodig hebben. Je kunt bijvoorbeeld alleen personeel kiezen met een commerciële functie. Laat je werknemers ook meedenken over de prestatie waarop ze afgerekend willen worden. Dat kan voor extra betrokkenheid zorgen.

Groeien met personeel

Samen met personeel werk je aan de groei van je bedrijf. Wil je weten wat daarbij in de weg kan staan? Met een adviseur breng je dit in kaart.

Ik wil advies

Vragen over loon en prestatieloon

• Waarom prestatieloon geven?

  Met prestatieloon stimuleer je medewerkers een bepaald doel te halen. Het kan ze aansporen gericht te werken aan hun persoonlijke ontwikkeling. Dit zorgt ervoor dat je bedrijf groeit en je werknemers betrokken blijven bij de bedrijfsdoelen. Je kunt een prestatiebeloning individueel toekennen of aan meerdere werknemers tegelijk als zij in teamverband een bepaald doel hebben gehaald.

• Betaal je loonheffing over prestatieloon?

  Ja, over prestatieloon moet je loonheffingen betalen. De prestatiebeloning is onderdeel van het loon en moet apart op de loonstrook worden vermeld. Een prestatiebeloning is wel iets anders dan vakantiegeld en een eindejaarsuitkering of dertiende maand. Dit zijn namelijk vaste beloningen die los staan van een bepaalde prestatie. Al deze beloningen worden door de belastingdienst als onderdeel van het totale loon gezien.

• Hoeveel loon moet ik betalen in mijn branche?

  De loonkosten in je branche vallen meestal hoger uit als er een cao van toepassing is. In de cao staat vaak een hoger minimumloon dan het wettelijk minimumloon. In een cao kunnen ook bepalingen staan over indirecte loonkosten (secundaire arbeidsvoorwaarden) en overige personeels­kosten. Bekijk een overzicht van cao's.

• Wanneer is het minimumloon verplicht?

  Het minimumloon geldt voor alle werknemers vanaf 21 jaar tot aan de AOW-leeftijd. Voor werknemers van 15 jaar, 16 jaar, 17 jaar, 18 jaar, 19 jaar en 20 jaar geldt een minimum jeugdloon. Dit loon is gebaseerd op een percentage van het minimum loon voor volwassenen. De jeugdlonen stijgen elk halfjaar mee met het standaard minimum loon.

• Hoe krijg je grip op personeels­kosten?

  Er zijn slimme manieren om te besparen op loonkosten. Maak bijvoorbeeld gebruik van subsidies, geef een prestatieloon en beperk onnodige personeels­kosten met de juiste verzekeringen. Lees meer over slim besparen in een gratis whitepaper over personeels­kosten.