Wat is arbeidstijdverkorting?

Wat is arbeidstijdverkorting?

Arbeidstijdverkorting is een regeling waarmee werknemers extra vrije tijd kunnen sparen. Je spreekt dan af dat je overwerk niet hoeft uit te betalen. In plaats daarvan kan je werknemer de gewerkte uren later inzetten om vrij te nemen.

Arbeidstijdverkorting kan een interessante secundaire arbeidsvoorwaarde zijn voor werknemers.

Arbeidstijdverkorting in dagen

Arbeidstijdverkorting is tegenwoordig beter bekend onder de afkorting ATV. Je hebt vast weleens gehoord van atv-uren of atv-dagen.

Door de opbouw van atv-uren kunnen je werknemers uiteindelijk extra vrije dagen krijgen. Atv-dagen zijn geen vakantiedagen, het zijn roostervrije dagen.

Oorsprong arbeidstijdverkorting

Arbeidstijdverkorting was oorspronkelijk bedoeld om meer werkgelegenheid in Nederland te creëren. In de jaren tachtig zaten veel mensen zonder werk. De atv-regeling moest bedrijven stimuleren het werk te verdelen.

Door de werktijd van vaste werknemers te verkorten, hadden bedrijven meer personeels­leden nodig om het werk gedaan te krijgen. Hierdoor kregen meer personen een kans op de arbeidsmarkt. Tegenwoordig wordt de regeling vooral gezien als een mooie arbeidsvoorwaarde bij overwerk.

Verschil met werktijdverkorting en arbeidsduurverkorting

Naast arbeidstijdverkorting is er ook werktijdverkorting en arbeidsduurverkorting. Die termen lijken op elkaar, maar het zijn drie verschillende regelingen. Hoe zit het nu precies?

Arbeidsduurverkorting

Arbeidsduurverkorting (adv) is ook een regeling voor werknemers om meer vrije tijd te krijgen. Het verschil is dat werknemers bij arbeidsduurverkorting de opgebouwde tijd gebruiken voor een kortere werkweek in plaats van losse vrije dagen. Een werknemer begint dan bijvoorbeeld later, neemt vaker pauze of gaat eerder naar huis.

Adv-dagen

Lees meer over het verschil tussen atv-dagen en adv-dagen.

Werktijdverkorting

Werktijdverkorting is een hulpregeling voor bedrijven om de loonkosten te compenseren bij een noodsituatie. Door de enorme vraag naar werktijdverkorting tijdens de coronacrisis heeft de overheid werktijdverkorting (tijdelijk) vervangen door het noodfonds NOW.

Krijg grip op personeels­kosten

Lees het gratis whitepaper met daarin de waarde van personeel, alle personeels­kosten op een rij en 5 manieren om te besparen.

Download gratis PDF

Arbeidstijdverkorting invoeren

De regels voor arbeidstijdverkorting staan niet in de wet. Je bent dan ook niet verplicht een dergelijke regeling in te voeren, behalve als dit in de cao voor jouw branche staat.

Eigen regeling atv

Je kunt ook zelf met je werknemers afspraken maken over arbeidstijdverkorting. Deze afspraken kun je vastleggen in een personeels­handboek, een bedrijfsreglement of in de arbeidscontracten van je werknemers.

Zo kun je bijvoorbeeld afspreken dat een werknemer een atv-dag mag opnemen zodra hij wil, na een aantal maanden of in een rustigere periode voor jouw bedrijf. Net als bij vakantiedagen gaat het aanvragen in goed overleg.

Het grote verschil met vakantiedagen is dat er geen wettelijke bepalingen voor zijn. Als er geen cao-regeling is kun je dus zelf regels opstellen.

Arbeidstijdverkorting berekenen 

Hoe kun je arbeidstijdverkorting berekenen? Het is eigenlijk heel simpel. Je telt de uren van overwerk gewoon bij elkaar op.

Zo kan het zijn dat iemand elke week wel een paar uurtjes extra werkt of heel sporadisch. Zorg in alle gevallen voor een goede administratie van overwerk.

Voorbeeld atv berekenen

Het arbeidscontract van een werknemer gaat uit van 38 uur per week. Als hij 40 uur per week werkt, kan hij wekelijks 2 atv-uren opbouwen. Na 4 weken heeft hij 8 atv-uren opgebouwd. Deze uren kan hij gebruiken om een roostervrije dag op te nemen.

Arbeidstijdverkorting in de bouw

In de bouw is er een eigen regeling voor arbeidstijdverkorting. Deze regeling is onderdeel van het tijdspaarfonds Bouw & Infra. Alle werknemers die vallen onder de cao Bouw & Infra kunnen gebruikmaken van dit tijdspaarfonds.

In het tijdspaarfonds krijgen werknemers de mogelijkheid om te kiezen tussen tijd voor geld of geld voor tijd. Je werknemers kunnen hun overuren laten uitbetalen bij hun loon of inzetten als extra vrije dagen.

Lees meer over de voorwaarden van het tijdspaarfonds voor de bouw.

Houdbaarheid atv-uren

Hoe lang blijven atv-uren geldig? In de meeste atv-regelingen staat dat de opgebouwde uren aan het einde van het jaar vervallen. Je werknemer moet ze dus in hetzelfde jaar van opbouw opnemen. Over opgebouwde uren in het laatste kwartaal kun je mogelijk afwijkende afspraken maken.

Controleer de afspraken over atv in je cao, het personeels­handboek of in het arbeidscontract met je werknemer.

Atv-uren bij ontslag

Atv-uren vervallen vaak bij het ontslag van een werknemer. Het is niet gebruikelijk om ze uit te betalen. Controleer de bepalingen hierover in je cao, het personeels­handboek of het individuele arbeidscontract met je werknemer.

Vakantiedagen kun je meestal wel uitbetalen. Lees meer over vakantiedagen uitbetalen.

Groeien met personeel

Samen met personeel werk je aan de groei van je bedrijf. Wil je weten wat daarbij in de weg kan staan? Met een adviseur breng je dit in kaart.

Ik wil advies

Vragen over arbeidstijdverkorting

• Wanneer is arbeidstijdverkorting verplicht?

  Arbeidstijdverkorting is niet wettelijk verplicht. Als jouw bedrijf volgens een cao werkt kan een atv-regeling wel verplicht zijn. Ook als je zelf een atv-regeling hebt vastgelegd in een arbeidscontract of personeels­handboek, ben je verplicht je hieraan te houden.

• Waarom arbeidstijdverkorting invoeren?

  Arbeidstijdverkorting is een aantrekkelijke secundaire arbeidsvoorwaarde voor je werknemers. Daarmee kun je ze gemotiveerd houden als ze moeten overwerken. Het kan ook nieuwe werknemers aantrekken.

• Hoe beloon je overwerk?

  Naast tijd voor tijd, zoals atv-uren, mag je vaak ook extra uren uitbetalen (geld voor tijd). In sommige branches geldt zelfs een verplichte compensatie van overwerk. Die regels zijn vaak in een cao vastgelegd. Het is belangrijk de regels voor overwerk duidelijk vast te leggen. Daarmee voorkom je misverstanden en arbeidsconflicten.

• Mag een werknemer overwerk weigeren?

  Ja, ook al heb je een bonusregeling of een atv-regeling, in veel gevallen mag een werknemer overwerk weigeren. Je moet namelijk altijd voldoen aan de regels voor werktijden en rusttijden uit de Arbeidstijdenwet. Doe je dit niet, dan kun je zelfs een boete krijgen van de Inspectie SZW.

• Welke regels zet je in een personeels­handboek?

  Je kunt allerlei algemene bedrijfs- en gedragsregels opnemen in een personeels­handboek. Bijvoorbeeld afspraken over werktijden, ziekmelding, kleding, feestdagen, verlof, ontspanning, alcoholgebruik, overwerk en vergoedingen.

• Hoe zorg je voor goed werkgeverschap?

  Als ondernemer met personeel moet je voldoen aan goed werkgeverschap. Dit weegt zwaarder dan goed werknemerschap. Je mag bijvoorbeeld je machtspositie niet misbruiken. Waar moet je precies aan voldoen? Bekijk zes beginselen van goed werkgeverschap.