Zo krijg je als leider mensen in beweging

Het woord leiden betekende oorspronkelijk doen lijden, zoals vellen eigenlijk doen vallen is, en leggen eigenlijk doen liggen. Is elke leider dan een sadist? Niet per se, want lijden stond toen ook voor gaan, een betekenis die terugkomt in overlijden, geleden en verleden. Een leider is dan iemand die doet of laat gaan en zo bepaalt wat je ondergaat en mee-maakt.

To manage betekende daarentegen omgaan met en africhten van paarden. Mennen dus. Een manager als iemand die zijn mensen africht en ze in toom houdt, waar een leider ze eerder doet of laat gaan. Nu zijn dit maar woorden, maar toch. Het gaat om laten gaan, niet om beheren en beheersen. Meer een leider worden dus. En minder een manager.

Schets een aantrekkelijke toekomst

Hoe krijgt een leider mensen in beweging? Door hen zinvolle doelen te laten nastreven waaraan zij zich kunnen verbinden en die je bedrijf een zinvolle reden van bestaan geven. Dit vraagt om doelen die niet alleen een waardevolle bijdrage leveren aan de omgeving, maar ook tegemoetkomen aan de behoeften van jouw mensen.

Leg aan je mensen voor waar jij heen wilt. Schets een aantrekkelijke toekomst die ook hun het nodige te bieden heeft en waarin zij zich kunnen vinden. Letterlijk ook: er moet daarin een duidelijke plek voor hen zijn om bij te dragen aan de verwezenlijking ervan.

Stel vragen aan je medewerkers

Leg je medewerkers vervolgens enkele vragen voor:

• Hoe zie jij dat voor je?
• Welke rol kun jij en wil jij daarin spelen?
• Hoe zou dat plezieriger en beter kunnen?

Op deze manier kom je tot een verdere verfijning van je doelen, zodat deze doelen nog meer tegemoetkomen aan de behoeften van de omgeving, terwijl je medewerkers er zich daadwerkelijk aan kunnen verbinden. Het is ook veel motiverender om naar een aantrekkelijke toekomst toe te werken dan om zo maar wat voort te ploeteren.

Als je medewerkers zich een beeld hebben gevormd van de doelen, kun je vervolgens de volgende vragen stellen:

• Hoe haalbaar is dit?
• Wat vind je van het tijdspad?
• Hoe ga je het aanpakken?
• Wat heb je daarvoor nodig?
• Wat zijn de valkuilen en hindernissen?
• Hoe ga je daarmee om?
• Wat zou je daarbij helpen?

En als ze een overduidelijke valkuil over het hoofd zien:

• En wat ga je doen als …?

Laat ze hun gang gaan

Als dit is gebeurd, kunnen ze aan de gang. Weer iets van gaan! Jouw taak is dan de doelen bewaken en bijhouden hoe het gaat met de voort-gang. Vooral door vragen te stellen. Als je de antwoorden telkens voorziet van jouw kanttekeningen, stuur je aan zonder ook maar één opdracht of bevel te geven. Ook zet je zo hun probleemoplossende vermogens aan het werk, wat tot betere oplossingen leidt. Samen weten jullie immers meer dan wat jij alleen weet.

Geef zo nodig valkuilen aan, adviseer en stuur bij als dat nodig is. Maar wel zonder hun bewegingsruimte aan te tasten, zonder jezelf onnodig belangrijk te maken ook. Verwacht veel van ze en maak ze dat duidelijk. Dat werkt als een zichzelf waarmakende voorspelling. Natuurlijk, ze zullen fouten maken. Dat mag ook, als ze er maar van leren. Fouten kunnen maken houdt het voor hen uitdagend en spannend.

Neem je verantwoordelijkheid

Blijf wel beseffen dat jij, als leider, het initiatief hebt genomen, hoezeer jij ze ook hun eigen gang laat gaan. Jij bent vooropgegaan. Zij volgen. Dat maakt jou ook een leider. Een leider zonder volgelingen is geen leider. Dat betekent ook dat jij verantwoordelijk blijft voor wat je in gang hebt gezet.

Geef zo nodig het voorbeeld: ga voorop en laat zien wat je bedoelt. Dit lijkt voor veel mensen de kern van leiderschap. Het is echter maar een klein onderdeel, ook al is het belangrijk en soms nogal verslavend. Verder is leiden vooral dienen, om je medewerkers te bedanken als de klus is geklaard. Kortom, je moet waterdrager zijn van jouw sterren en hen laten stralen.

Stel je voor: medewerkers die jij als vanzelf hun best laat doen om zo goed mogelijke prestaties neer te zetten. En niemand die bestrijdt dat jij de leiding hebt!

Dit artikel is geschreven in samenwerking met Roos Schabracq.