Hoe krijg je werknemers uit hun stoel?

Langdurig zitten zou wel eens hét arbeidsrisico van de eenentwintigste eeuw kunnen worden. De verwachting is namelijk dat Nederlanders door verdere automatisering langer en vaker zullen zitten. Tegelijk komt er steeds meer wetenschappelijk bewijs dat dit een belangrijk risico vormt voor de ontwikkeling van chronische aandoeningen.

Recent onderzoek in het midden- en kleinbedrijf laat zien dat werkgevers zich nog nauwelijks bewust zijn van dit arbeidsrisico. Ook weten ze vaak niet wat je er als werkgever aan kunt doen. Gelukkig zijn er voldoende mogelijkheden en is het soms eenvoudiger dan je denkt om je werknemers uit hun stoel te krijgen.

Stappenplan voor minder zitten

Stap 1. Benader het vooral als een arbeidsrisico

Langdurig zitgedrag wordt vaak gekoppeld aan iemands leefstijl. Dan valt meestal de afkorting BRAVO (Bewegen, Roken, Alcohol, Voeding en Ontspanning). Zitgedrag is echter van een andere orde. Het gaat bij dit onderwerp namelijk minder om de leefstijl en meer om een arbeidsrisico.

Voor werkgevers heeft dit als voordeel dat zij er makkelijker iets aan kunnen doen. Zitgedrag hangt nu eenmaal nauw samen met de werkomgeving en cultuur. Dit in tegenstelling tot de leefstijl, die wordt bepaald door individuele keuzes en de motivatie van werknemers. De leefstijl is dan ook veel moeilijker te beïnvloeden.

Tips:

• Onderbreek langdurig zitten: Officiële richtlijnen zijn nog niet voorhanden, maar de voorlopige aanbeveling is om langdurig zitten zo veel mogelijk te onderbreken. Bijvoorbeeld door elk halfuur twee minuten op te staan of te bewegen. Breng deze aanbeveling onder de aandacht bij je medewerkers.
• Gebruik ludiek communicatiemateriaal: Wees niet belerend, maar gebruik ludiek communicatiemateriaal. Daarmee besteed je op een effectieve manier aandacht aan de risico’s van ongezond zitgedrag en de voordelen van minder zitten. Gebruik bijvoorbeeld deze video.
• Geef zelf het goede voorbeeld: Wissel zelf je zittende werk af met staand of bewegend werk. Zoek ook ambassadeurs binnen je bedrijf die hetzelfde doen. Daardoor is het voor je personeel veiliger om hun werk anders in te richten. Want als de baas gaat staan tijdens een vergadering, ‘dan mag ik dat ook.’

Stap 2. Werk aan een dynamisch kantoor

Een dynamisch kantoor vergemakkelijkt de combinatie van werken en bewegen. Daarbij maak je bijvoorbeeld gebruik van speciaal meubilair dat bewegen stimuleert. Bij vergaderingen kun je dan denken aan sta-zittafels of fietsstoelen. Ook kun je de inrichting van het kantoor afwisselen met open werkplekken en concentratieruimtes.

Voor de meeste bedrijven zal het echter niet mogelijk om meubilair op grote schaal te vervangen. Maar dat is niet nodig, want het aanschaffen van enkele dynamische werkplekken draagt al in een grote mate bij. Daarnaast zijn er andere manieren om het werk dynamischer in te richten, bijvoorbeeld door bewegen te stimuleren.

Tips:

• Vergader voortaan staand: Begin met een statafel waaraan je staand kunt vergaderen. Veel mensen geven aan dat zij dat prettig vinden. Uit onderzoek blijkt bovendien dat je attenter en creatiever bent als je staand vergadert. Daarnaast duren staande vergaderingen meestal korter.
• Handel telefoontjes staand af: Staand bellen kan natuurlijk alleen als er geen gegevens in een computer opgeslagen moeten worden. Maar in een tijd waarin bijna iedereen rondloopt met een mobiele telefoon, is het relatief eenvoudig om tijdens een telefoontje even te gaan staan.
• Strek regelmatig de benen: Goede aanleidingen zijn het halen van een printje of een kop koffie. In het laatste geval is het misschien sociaal als iemand met een dienblad rondgaat, maar het is beter om zelf naar het koffiezetapparaat te lopen. Zet daarnaast geen fles water op je bureau, maar haal zo nu en dan een glas water uit de kraan.
• Neem de trap in plaats van de lift: Traplopen is een goede manier om te bewegen. Daardoor train je zowel kracht als uithoudingsvermogen. Als werkgever kun je hier extra de aandacht op vestigen met opvallende liftstickers. Daarmee stimuleer je jouw personeel om gebruik te maken van een gezonder alternatief.

Stap 3. Blijf de boodschap herhalen

Met eenmalige communicatie en speciaal meubilair ben je er nog niet. Onder werknemers is het bewustzijn over de risico’s namelijk nog laag. Daarnaast zijn er hardnekkige vooroordelen. Zo zou staand werken ten koste gaan van de productiviteit of het nemen van een pauze iemand uit zijn ‘flow’ halen.

Terugkerende communicatie is daarom van essentieel belang. Daarbij gaat het er niet alleen om dat er aandacht is voor het arbeidsrisico, maar vooral ook hoe je het goed doet. Het invoeren van een andere manier van werken vraagt namelijk om een stevige inspanning. En daarmee voorkom je ook dat het speciale meubilair straks in een hoekje staat te verstoffen.

Tips:

• Koppel het aan je missie en strategie: Een gezonde manier van werken draagt op langere termijn bij aan het succes van je bedrijf. Koppel deze boodschap daarom aan jouw missie en strategie. Daarmee krijgt deze voor jouw werknemers extra lading.
• Verspreid posters en flyers of gebruik het intranet: Via posters en flyers of het intranet kun je humoristische boodschappen verspreiden over langdurig zitten.
• Haak in op logische momenten: Er zijn een aantal logische momenten om nog eens in te gaan op zitgedrag. Denk aan een gezondheidsdag voor je personeel, een sportevenement of de Nationale Traploopweek. Daarmee blijft dit onderwerp onder de aandacht van je personeel.

Heb je ideeën of voorbeelden waar andere bedrijven hun voordeel mee kunnen doen? Deel ze dan onder dit artikel.